ماهيت صنعت فرهنگ و رسانه هاي فني از ديدگاه انديشه و نظريه انتقادي
/ سياوش جمادي
علمي- پژوهشي
شرح و بيان صنعت فرهنگ از زبان تئودور آدورنو و ماکس هورکهايمر نويسندگان کتاب ديالکتيک روشنگري - مبتني بر اين گزارش است که عقل ابزار انديش روشنگري (Aufklarung) که بر همسان سازي و اين هماني بنياد دارد گرچه بنا بود آزادي را از ترس از مراجع اساطيري ايمن دارد، خود از سلطه سياسي - اجتماعي و فرهنگي تماميت خواهانه اي سر در آورد که آدميان را از آزادي و خلاقيت فردي محروم مي سازد و هم فرد و هم جامعه را قلب به شيء مي کند. آدورنو و هورکهايمر برآنند که رسانه هاي فرهنگ ساز، به مدد بازتوليد تکنيکي انبوه، در سرمايه داري پسين در خدمت شاکله سازي از پيش تعيين کننده کليه محصولات فرهنگي عمل مي کنند. اين کارکرد، کليه تنوعات و تکثرات را به گونه اي استانده مي کند که اطاعت و آزادي ديگر از هم تميز داده نمي شوند. بدينسان، در نظام مبتني بر ارزش مبادله صنعت فرهنگ هر ابژه اي را مبدل به کالا مي کند؛ تفاوت نمي کند که اين ابژه اقتصادي باشد يا فرهنگي. اين مقاله روايتي است از چگونگي توجيه آدورنو و هورکهايمر در باب اين سرکوب فاجعه بار که در جريان اتميزه کردن، همه انسانها و سلايق و خلاقيت هاي آنها را همسطح مي سازد. همزمان، اين مقاله به اجمال آموزه ياد شده را در بوته ارزيابي انتقادي مي نهد.
دوفصلنامه مطالعات ميان رشته اي در رسانه و فرهنگ (رسانه و فرهنگ)