برساختگيِ شرق؛ روايت خلق "ديگري" از رهگذر بازنمايي
/ محسن عباس زاده
آيا فرودست م يتواند سخن بگويد؟ ؛ این پرسش معروف گایاتری اسپیواک به سان استعاره اي از رابطه ي پيچيده ي كاوشگر آگاه و سوژه ی ناآگاه تاريخ هاي فرودست، توجه را به سمت حوزه ي آشنا و مسأله دار "بازنمايي" و "بازنمايي پذيري" جلب مي سازد. در سپهر اين گونه نگرش، اهميت نقد پيشقراولانه ي ادوارد سعيد از شرق شناسي، در واكاوي چگونگي برساختگي شرق توسط غرب است، يعني توجه به شيوه ي بازنمايي تصنعي و منطق تفاوت گذارانه ي لاجرم فرادستي/ فرودستي غرب از ديگري اي كه همواره غايب و فاقد امكان سخن گفتن بود؛ بازنمودي كه بر مبناي همکاري دانش و قدرت انجام می گرفت. غرب در واقع شرقي را به تصرف در مي آورد كه شرق شناسي پیشتر به آن تجسم ذهني بخشيده بود. اين نوشتار از رهگذر پرداختن به نحوه ي بازنمایی شرق و ردیابی تداوم آن دربرخي تصويرسازي هاي رسانه اي معاصر، درصدد جلب توجه به اندرزهاي ضمني گفتمان تک گويانه ي شرق شناسي براي دانش هاي آلترناتيو است