پيامدهاي ژئوپليتيکي يازدهم سپتامبر در منطقه خاورميانه
/ رسول افضلي
به طور کلي پيامدهاي ژئوپليتيکي حادثه يازدهم سپتامبر در دو جهت کاملا مخالف خودنمايي کرده است: نخست برجسته شدن ابعاد نظري و عيني مقوله «مرز» از جنبه ژئواکونوميک، و دوم کمرنگ شدن اين ابعاد از جنبه ژئواستراتژيک. اين دو بعد ژئوپليتيکي که همچون ژانوس دو چهره اي عرصه مطالعاتي جديدي را پيش روي صاحب نظران و محققين حوزه ژئوپليتيک و جغرافياي سياسي گشوده، آثار و پيامدهاي عمده اي در منطقه خاورميانه داشته است. در يک مبحث جمع بندي شده، اين آثار و پيامدهاي متعارض در قالب پنج بعد ژئوپليتيکي سرزميني، جمعيتي - قومي، نظامي - امنيتي، سياسي - حکومتي و ژئواکونوميکي در قالب طرح خاورميانه بزرگ ظاهر شده است. استدلال اصلي مقاله آن است که تحولات ژئوپليتيکي ايجاد شده در منطقه، ناشي از تغيير نگرش نظام بين الملل نسبت به منطقه خاورميانه و معطوف به اصلي ترين هستة نظام بين الملل جديد يعني «امنيت نظام بين الملل» است.