#بررسی روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات رشد در گوسفند زندی
#مجید کلانتر
مرکز آموزش عالی امام خمینی )ره(
۱۳۷۹
#]&۸۹[ ص.
#کتابنامه: ۴۷ - ۰۸
#به منظور ارزیابی تغییرات بوجود آمده در اثر عواملی نظیر انتخاب یا عوامل غیر ژنتیکی بر روی میانگین های فنوتیپی و ژنتیکی صفات تولیدی رشد در یک گله گوسفند زندی در طی سالهای ۰۷ تا ۶۷ در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد خجیر، اقدام به محاسبه مولفههای واریانس، پارامترهای ژنتیکی و تعیین روند فنوتیپی و ژنتیکی با استفاده از رکوردهای ۸۲۶۱ راس بره شد. صفات مورد مطالعه شامل وزن تولد، وزن شیرگیری، وزن شش ماهگی، وزن دوازده ماهگی، وزن هیجده ماهگی، افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری و افزایش وزن روزانه از شیرگیری تا شش ماهگی بودند. اثر عوامل جنس بره، نوع تولد، سن و سال زایش بر تمامی صفات فوق معنی دار بود )۵۰/۰ < P( .اثر متقابل جنس بره با نوع تولد برای تمامی صفات بجز وزن هیجده ماهگی معنی دار بود )۵۰/۰ < P( .اثر متقابل جنس بره با سن میش برای تمامی صفات بجز وزن تولد و وزن هیجده ماهگی معنی دار بود )۵۰/۰ < P( .اثر متقابل نوع تولد با سن میش تنها برای صفات افزایش وزنهای از تولد تا شیرگیری و از شیرگیری تا شش ماهگی معنی دار بود )۵۰/۰ < P( .مولفههای واریانس برای اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم، مادری و اثر محیطی مادری و کواریانس بین اثرات ژنتیکی مستقیم و مادری با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده )REML( با مدلهای مختلف حیوانی برآورد شدند. از بین مدلهای مختلف ) M1تا M4(، بهترین مدل با توجه به مقدار LogLانتخاب و بر اساس آن تجزیه و تحلیلهای دو صفتی برای برآورد وراثت پذیری و پارامترهای ژنتیکی و ارزشهای اصلاحی حیوانات برآورد شدند. در پایه رکوردهای فنوتیپی حیوانات از طریق رگرسیون عملکرد فنوتیپی بر روی سال )y/bp( و مقادیر ارزشهای اصلاحی آنها از طریق رگرسیون ارزشهای اصلاحی بر روی سال )y/bA( اقدام به تعیین روندهای فنوتیپی و ژنتیکی صفات شد. مقادیر وراثت پذیری مستقیم و مادری بر اساس بهترین مدل پیشنهادی برای صفات وزن تولد )مدل M3(، شیرگیری )M3(، شش ماهگی )M1(، دوازده ماهگی )M2(، هیجده ماهگی )M1(، و افزایش وزنهای روزانه از تولد تا شیرگیری )M3( و از شیرگیری تا شش ماهگی )M2( از طریق تجزیه و تحلیل یک صفتی به ترتیب ۱۲/۰ و ۲۱/۰؛ ۸۱/۰ و ۶۱/۰؛ ۵۱/۰؛ ۰۱/۰؛ ۲۱/۰؛ ۲۲/۰ و ۱۲/۰؛ و ۵۱/۰ و میانگین پارامترهای فوق از طریق تجزیه و تحلیل چند صفتی به ترتیب ۳۲/۰ و ۷۰/۰؛ ۴۱/۰ و ۱۱/۰؛ ۳۱/۰؛ ۳۱/۰؛ ۰۱/۰؛ ۱۱/۰؛ ۸۱/۰ و ۵۱/۰ و ۷۱/۰ برآورد شدند. همبستگی های ژنتیکی بین اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری در تمام صفات منفی با دامنه ای از ۱۴/۰ - تا ۰۰/۱ - بودند. همبستگی های فنوتیپی صفات مورد مطالعه مثبت و در اغلب موارد کمتر از همبستگی های ژنتیکی بین آنها بوده، دامنه ای از ۶۲/۰ تا ۱۵/۰ داشتند. همبستگی های ژنتیکی صفات نیز مثبت و بالا و دارای دامنه ای از ۱۳/۰ تا۷۵/۰ برای همبستگی های ژنتیکی افزایشی مستقیم و از ۹۵/۰ تا ۵۶/۰ برای همبستگی های ژنتیکی افزایشی مادری بودند. بر پایه این تحقیق، برای صفات وزن تولد، شیرگیری و افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری اهمیت زیادی داشتند. برای صفات بعد از شیرگیری اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و محیطی مادری دارای اهمیت بودند. روند فنوتیپی صفات فوق به ترتیب ۰۶، ۵۴۱، ۰۴۳ -، ۰۸-۰۱-، ۲۰۰۳ -، ۳۳۶/۲ و ۵۰۰/۰ گرم و روند ژنتیکی آنها به ترتیب ۳، ۳ - و ۹، ۶۲، ۸۵، ۴۴۰/۰ - و ۹۸۱/۰ - گرم بودند.