#جنگ یکی از پدیدههای مهم اجتماعی است که آثار و تبعات کمابیش یکسانی در جوامع انسانی دارد وهرگز نمی توان منکر پیامدها یا تفاسیر مختلف از این پدیده، در پرتو ارزشها و انگیزشهای فرهنگی تاریخی این رخداد شد .تفاسیری که با توجه به بافت اجتماعی و باورهای گروههای وابسته به ایدئولوژی خاص در این حوزه ظهور و بروز مییابد و تا سالها بعد از آن در قالب متون تاریخی و ادبی بازتولید میشوند .ادبیات داستانی حوزهی دفاع مقدس، یکی از عرصههای فعال در بازنمود این پدیدهی اجتماعی است .این آثار با توجه به زمان و شرایط و فضای تولیدشان در بردارندهی پیامها و مفاهیم گوناگون از جنگ هستند .آثاری که در سالهای نخستین جنگ و با فاصله ای کوتاه از خاتمهی آن به نگارش در آمدهاند، بیشتر بیانگر مفاهیم ارزشی و متعالی دفاع هستند .بعضی نیز نشان دهندهصی معضلات اجتماعی و تبعات انسانی برآمده از جنگ میباشند و برخی به شکلی انتقادی، خود پدیدهی جنگ را به عنوان امری مذموم و نکوهیده مورد انتقاد قرار میصدهند .احمد دهقان، یکی از نویسندگان معروف این عرصه است که از سالها پیش آثارش از سوی منتقدان حوزهی ادبیات داستانی دفاع مقدس در سویههای گوناگونی طرح و نقد میصشود .این پژوهش به شیوهی کیفی، از نوع نظریه پردازی مبنایی، به بیان مسائل اصلی آثار داستانی احمد دهقان که در حوزه ادبیات بزرگسال خلق شده است، شامل رمان هایصسفر به گرای 270 درجه╗ و صپرسه در خاک غریبه╗ و مجموعه داستان کوتاه وی با عنوان صمن قاتل پسرتان هستم╗، میپردازد .پس از آن نیز بر اساس نظریه ساختارگرای تکوینی گلدمن به نقد جامعه شناختی آثار او پرداخته شده است .نتیجهصی پژوهش نشان میصدهد که احمد دهقان بر حسب شرایط زمانی تولید آثارش، رویکردهای متفاوتی دارد .این نگاه در رمان صسفر به گرای 270 درجه╗ بیشتر ارزشی است ولی در مجموعه داستان صمن قاتل پسرتان هستم╗ و رمان صپرسه در خاک غریبه╗ که آخرین اثر دهقان است به تبع شرایط زمانی، جنبه انتقادی در آن پررنگ تر است .وی در آثار اخیرش بدون لحاظ کردن سیطرهی ایدئولوژیک یا پررنگ کردن مفاهیم خاص برای القای معانی ارزشی و انگیزشی به این پدیده اجتماعی پرداخته است .او در آثارش جهانصنگری گروه اجتماعی را بیان میصکند که به نوعی با جنگ و مشکلات آن رو به رو بودهاند و با آن دست و پنجه نرم کردهاند .