#بررسی اثرات تغییر منبع نیتروژن )نیترات / آمونیوم( بر محتوای ترکیبات بیوشیمیایی و میزان احیاء نیترات بالنگ (Lalemanthia royleana L.) در شرایط شور
#سیزده، ۱۱۸ ص.: جدول، نمودار
1
#تنش شوری یکی از عوامل مهم کاهش رشد و عملکرد گیاهان زراعی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک میصباشد .از سوی دیگر نیتروژن نیز به عنوان یکی از مهمترین عناصر غذایی پرمصرف، اصلیصترین عامل محدود کننده تولید محصولات زراعی بوده و کمبود آن در مناطق خشک و نیمه خشک احساس میصشود .این مطالعه به منظور ارزیابی تحمل به شوری و ت╩ثیر منابع مختلف کودهای نیتروژنه و نحوه اعمال آن بر گیاه دارویی بالنگو در دو آزمایش جداگانه در سال1392 - 1391صورت گرفت .آزمایش اول در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار با5 تیمار شوری( شاهد،40 ،80 ، 120 و 150 میلی مولار )در آزمایشگاه گیاهان دارویی و آزمایش دوم به صورت فاکتوریل با دو عامل منبع نیتروژنی( هوگلند،0: 100 ،25 : 75 ،50 :50 ، 75 :25 و 0 : 100 نیترات به آمونیوم )و شوری( شاهد،40 ،80 ،120 و 150 میلی مولار )و در قالب طرح بلوکصهای کامل تصادفی در3 تکرار و به صورت گلخانهصای انجام گرفت .اثر شوری بر صفات درصد و سرعت جوانهصزنی، میانگین مدت زمان جوانهصزنی و واریانس جوانهصزنی، تعداد گیاهچه نرمال و غیر نرمال، طول ریشهصچه و ساقهصچه، وزن تر و خشک ریشهصچه و ساقهصچه بنیه بذر معنی دار شد .با افزایش شدت شوری تعداد گیاهجهصهای نرمال و بیوماس کل گیاهچه به ترتیب 23/9 و 91/78 درصد کاهش یافت .همچنین وزن خشک ریشهصچه و ساقهصچه و طول گیاهچه به ترتیب4/76 ، 79 و 8/42 درصد کاهش یافت .صفات محتوای پرولین، قند، رنگیزهصهای فتوسنتزی، محتوای عناصر سدیم و پتاسیم اندام هوایی و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و خصوصیات مورفولوژیکی وزن تر و خشک اندام زمینی و وزن تر و خشک اندام هوایی تحت تاثیر شوری و منبع تغذیه نیتروژن بودند .نتایج نشان داد شوری باعث افزایش 5/55 درصدی پرولین و 9/24 درصدی قندهای محلول در اندامصهای هوایی گردید .ازطرف دیگر با افزایش شوری میزان سدیم به طور معنیصداری افزایش یافته و سدیم مانع جذب پتاسیم شد .این افزایش در میزان سدیم معادل با 6/49درصد بود .همچنین شوری باعث کاهش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در بالنگو گردید که این کاهش در برگ معادل 9/5 درصد و در ریشه معادل 16/2 درصد بود .اما افزایش نیتروژن آمونیومی باعث افزایش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در برگ (3/16 درصد)، ساقه (35/3 درصد )و ریشه (16/7 درصد )گردید .از سوی دیگر افزایش نسبت نیتروژن آمونیومی باعث کاهش وزن تر و خشک اندام زمینی و اندام هوایی گیاه بالنگو شد .با افزایش نسبت نیتروژن آمونیومی وزن خشک اندام هوایی معادل 9/64 و وزن خشک اندام زمینی معادل 37/38 درصد و وزن خشک کل گیاه معادل 59/57 درصدکاهش یافت که این نشان دهنده ثر سوء آمونیوم بر روی گیاه بالنگو بوده است.