کلید واژه ها: اخلاق، رفتار اخلاقی، همسایه، همسایگی، اخلاق همسایگی، تکلیف و حق، آموزه های قرآن و حدیث.
چاپی
کتابنامه: ص. ۱۵۴ - ۱۵۹؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
علوم حدیث (گرایش ا خلاق)
۹۲/۱۲/۱
۱۸/۵
(همسایگی) یکی از مناسبات فراگیر اجتماعی است. از این رو شایسته است در تنظیم اخلاق و رفتارها و نیز در انتخاب سبک زندگی، مورد توجه قرار بگیرد. چرا که نوع تعاملات همسایگان با یکدیگر، چهار چوب اخلاقی افراد و خانواده ها را تحت تأثیر خود قرار می دهد. در جهان معاصر، وضعیت شهرنشینی جدید، بسیاری از مولّفه های نظام همسایگی سنّتی را به هم ریخته است. زندگی مدرن، روابط اجتماعی را بی روح ساخته و فضای همکاری، اطمینان، امنیت و اعتماد اجتماعی را در محله ها به حدّاقل رسانده و بیگانگی اجتماعی را موجب شده است. اعتقاد بر این است که افول اخلاق همسایگی، علاوه بر سرد و بی روح ساختن روابط انسان ها در جامعه از امنیت اجتماعی کاسته و ناهنجاری های رفتاری را به شدّت، بالا برده است. هدف پژوهش حاضر، آن بود که اصول اخلاقی در همسایگی و تکالیف اجتماعی و رفتاری در تعامل با همسایگان را از میان آموزه های قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) کشف و تبیین نماید. تا گامی کوچک برای تدوین (اخلاق همسایگی) و ترویج آن بردارد. این تحقیق، از نوع کتابخانه ای و توصیفی است، که متن قرآن و حدیث را درباره ی موضوع همسایگی به بررسی گذاشت. و پس از تشکیل خانواده ی آیات و احادیث، اطلاعات لازم، استخراج و طبقه بندی شدند. و سپس مورد تحلیل و پردازش قرار گرفتند. نتیجه و دستاورد این پژوهش، استخراج مهم ترین حقوق و تکالیف اخلاقی در همسایگی از متون اسلامی (قرآن و حدیث) و دسته بندی آنها در قالب (بایسته ها و شایسته ها) و (نبایدها و ناشایست ها) می باشد. که در مجموع، تعداد 12 تکلیف بایسته از جمله: احسان و نیکوکاری، احوال پرسی و(تفقّد)، پشتیبانی و همیاری، خوش اخلاقی(حسن خلق)، خوش گمانی (حسن ظنّ)، خیرخواهی، رسیدگی(تعاهد)، شکیبایی بر آزار، عفو و گذشت، فروتنی(تواضع)، گرامی داشتن( اکرام) و یاری رسانی. و در ادامه، تعداد هشت مورد از مهم ترین نبایدها و ناشایست های اخلاقی در رفتار با همسایگان به دست آمد که عبارتند از: مزاحمت و آزار رسانی، خیانت، افشای ناخوشایندها، تحقیر، تجسس، حسادت، چشم و هم چشمی و بی تفاوتی.