آسیب های شبهه و راههای مقابله با آن از دیدگاه قرآن و حدیث
[پایاننامه]
/علیرضا صداقت
؛استاد مشاور: احمد غلامعلی
دانشکده علوم حدیث(قم(
، ۱۳۹۱
۱۵۸ص.
کلید واژه:شبهه - آسیب - راه کار - مقابله
چاپی
کتابنامه: ص.۱۵۸ - ۱۵۵ ؛ همچنین بصورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
، علم حدیث(گرایش تفسیر اثری(
1391/02/01
، دانشکده علوم حدیث(قم(
شبهه را از آن جهت شبهه می گویند که شبیه حق جلوه داده می شود .شبهه با مفاهیمی مانند شک، سوال، وسوسه و مغالطه در پارهای موارد هم پوشانی دارد، ولی مفهوم واقعی شبهه با سایر مفاهیم کاملا متفاوت است.با دقت در متون دینی، عوامل فردی و اجتماعی سبب ایجاد شبهه می شوند.عوامل فردی شبهه زا عبارتند از:نفس، جهل و تسلیم در برابر وسوسه های شیطان و عوامل اجتماعی شبهه آفرین عبارتند از:جاهلان عالم نما، معاشرت های ناسالم، فتنه، بدعت و نفاق .هر یک از عوامل شهبه زا می توانند، آسیب زا نیز باشند.آسیب هایی که پیامد رسوخ شبهه می باشد عبارتند از:اختلال در تشخیص حق و باطل، کفر، فتنه، سستی ایمان و عهد شکنی.فتنه از سویی سبب پدید آمدن شبهه می شود و از دگر سو پس از استقرار شبهه، فتنه جدیدی را نیز به بار می آورد.از آنجا که در پذیرش شبهه، نفس، شیطان و عوامل بیرونی دخالت دارند، در مقابله با شبهه نیز باید راهکارهای فراگیری جستجو کرد که در مرحله نخست راه ایجاد شبهه را سد کند.این راه کارها، راههای پیشگیری و یا دفع شبهه نامیده می شوند.یقین و تقوا، دعا، فهم و دانش و عرضه اعتقادات به منابع استوار(امامان و سنت(می تواند از پدید آمدن شبهه جلوگیری کند.امامان معصوم(ع(در صورت پدیدار شدن شبهه، به دو طریق درمان نظری یعنی توسل به خدا و اولیای الهی، پاسخگویی به شبهات و ارجاع به منابع قطعی و درمان عملی یعنی توقف و پرهیز، تربیت شاگردان و برگزاری مناظرات با شبهات پدید آمده، مقابله می کردند.برخی انواع مناظرات معصومان (ع( را می توان به موارد زیر تقسیم نمود:از جهت نتیجه، از جهت ارائه معجزه، از جهت استدلال و از جهت تعداد.پاسخهای امامان معصوم(ع( به مخالفان و منحرفان دارای ویژگیهایی بود که به برخی از آنها اشاره می شود:دعوت به توحید، زیرسوال بردن محور استدلال، پاسخ های نقضی، مماشات با طرف مقابل، استفاده از قاعده تدرج، پاسخ مستدل و کوتاه و استفاده از امور دسترس