بررسی آثار اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه نهج البلاغه
[پایاننامه]
/سمیرا رجب زاده تشکری
؛استاد مشاور: عباس اسماعیلی زاده
دانشکده علوم حدیث(شهرری)
، ۱۳۹۰
۱۵۸ص
کلیدواژه:امر به معروف، نهی از منکر، اصلاح، جامعه، ارزش و ضد ارزش، نظارت اجتماعی، امنیت، کنترل اجتماعی، آثار اجتماعی، امام علی( ع)
چاپی
کتابنامه: ص.۱۵۸ - ۱۵۳ ؛ همچنین بصورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
، علوم حدیث، گرایش نهج البلاغه
1390/07/19
، دانشکده علوم حدیث(شهرری)
۱۸
امر به معروف و نهی از منکر که در اصطلاح جامعه شناسی به آن نظارت و کنترل اجتماعی گفته می شود، هم در حوزه فردی و هم در حوزه اجتماعی، آثار و پیامدهای مهم و کاربردی را از خود به جای می گذارد .دعوت به نیکی و بازداشتن از امور ناپسند می تواند فرد و جامعه را به سوی وحدت، سلامت و پیشرفت، هدایت کند و ترک آن سقوط و انحطاط را به بار آورد .به همین علت است که در اسلام به لزوم زندگی اجتماعی و مسئولیت افراد در برابر یکدیگر، تاکید شده است .چرا که سلامت و صلابت جامعه نیازمند حضور فعال و همکاری مستمر مردم در تمامی صحنهها و نظارت آنان بر امور می باشد .دین اسلام با طرح فریضهی امر به معروف و نهی از منکر به این نیاز اجتماعی پاسخ گفته و راه را برای پویایی و بالندگی جامعه هموار ساخته است .بر اساس این وظیفه، همه اعضای جامعه، مسئولیت دارند تا مروج نیکی ها و پاسدار ارزش ها و آرمان ها بوده و از گسترش زشتی ها و ضد ارزش ها به شیوه مطلوب، جلوگیری کنند .بنابراین اگر با امر به معروف، کردار شایسته در جامعه رواج نیابد و با نهی از منکر، از منکرات جلوگیری نشود، طبیعی است که امور ناپسند، شایع شده و زشتی این اعمال ناشایست، در نظر افراد جامعه به تدریج از بین خواهد رفت و جامعه دچار تزلزل خواهد شد .زیرا این فریضه الهی علاوه بر بعد عبادی و نیز تاثیری که بر روی فرد می گذارد، دارای ابعاد اجتماعی نیز بوده و آثار فراوانی را در این زمینه به همراه دارد .چرا که از یک سو دامنه معروف ها و منکرها بسیار گسترده بوده و به یک یا چند مورد خاص محدود نمی شود؛ همچنان که حضرت علی(ع)در نهج البلاغه تلاش می کند تا مجموعه وسیعی از معروفها و منکر ها را به مردم بشناساند و به یک یا دو مورد بسنده نکرده و همه را به امر به معروف و نهی از منکر دعوت می کند .از سویی دیگر از آنجا که جامعه تشکیل شده از مجموعه افراد آن، سرنوشت افراد به یکدیگر ارتباط داشته و نوع رفتار و کردارشان بر زندگی و عملکرد سایر اعضای جامعه اثر خواهد گذاشت .به همین علت و با توجه به اهمیت موضوع، امام علی(ع)در نهج البلاغه، برخی از آثار اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر از جمله تداوم حیات اجتماعی و ثبات نظام، پیشگیری از روی کار آمدن رهبری ناشایست در جامعه، اقتدار و جلوگیری از سلطه پذیری، مصلحت عموم افراد جامعه، نیرومند شدن حق در میان مردم، برقراری عدالت در جامعه، ایجاد وحدت و جلوگیری از تفرقه و استحکام نیروی مؤمنان، بیان فرموده و همچنین به پیامدهایی که ترک این فریضه در جامعه به دنبال خواهد داشت، همچون سلطه ی بدان، سقوط و انحطاط اجتماعی، نفی هویت و حیات انسانی و ...اشاره کرده است .به بیانی دیگر می توان گفت در فرمایشات امیرالمؤمنین(ع)، اجتماع سالم، از دستاوردهای مهم اجرای امر به معروف و نهی از منکر به شمار می آید