عنوان

مبانی انسان شناختی تربیت در قرآن با تاکید بر دیدگاه متکلمان مشهور شیعه

IR

پ۴۸۴

فارسی

IR

مبانی انسان شناختی تربیت در قرآن با تاکید بر دیدگاه متکلمان مشهور شیعه

[پایان‌نامه]

/محمدعلی دولت

؛استاد مشاور: محمد پارچه‌باف دولتی

دانشکده علوم حدیث (شهرری)

، ۱۳۹۰

۲۵۹ص

کلیدواژه: تربیت، انسان، عقل، غایت انسان، اختیار، فطرت

چاپی

کتابنامه: ص.۲۵۹ - ۲۵۳ ؛ همچنین بصورت زیرنویس

کارشناسی ارشد

، علوم حدیث، گرایش کلام و عقاید

1390/08/01

، دانشکده علوم حدیث (شهرری)

۱۹/۷۵

شناخت انسان پایه و اساس علوم انسانی است‌؛ به همین دلیل داشتن شناخت درست از انسان، می تواند علوم انسانی را تبدیل به راه سعادت نماید و دستیابی به شناخت کامل از انسان تنهادر سایه سار آموزه های وحیانی امکان پذیر است .در میان علوم انسانی، علم تربیت تعلیم و تربیت به دلیل گستره آن در تمام حیطه های انسانی، بیش از سایر علوم اهمییت دارد واگر این علم، به معنای واقعی کلمه،انسانی نباشد، تأثیر آن در تمام جنبه های زندگی انسان آشکار خواهد بود.هدف از نگارش این رساله این است که با ایجاد شناخت نسبتا دقیقی از انسان، علم تربیت را به معنای واقعی کلمه دارای دو وصف انسانی و اسلامی نماید.تعریف انسان وشناخت فصل مقوم انسانیت، به عنوان عامل نگه دارنده انسان در محدوده انسانیت، نخستین مبنای انسان شناختی علوم انسانی است .آموزه های قرآن کریم وعترت اولا به انسان در والا ترین مراتب انسانیت وهنگام سقوط به پست ترین مراتب حیوانیت وپست تر ازآن،به عنوان یک جنبنده نگریسته و جنبندگی راجنس قرار داده است .ثانیا عقل را به عنوان فصل مقوم انسانیت معرفی نموده که عدم آن موجب خروج از محدوده انسانیت به محدوده حیوانیت و پایین تر از آن است .ثالثا عقل را به معنای متداول عرفی یا همانند مکاتب راسیونالیستی تعریف ننموده است‌؛ بلکه بر اساس آموزه های قرآن کریم عقل از قوای ملکوتی وجود انسان می باشد که مهمترین کارکرد آن شناخت حق وباطل و تحریک آدمی به سوی حق واجتناب از باطل است .پس از تعریف انسان، پاسخ به این سؤال که :انسان باید به چه جایگاهی برسد ؟مبنای دیگر تربیت است .درآموزه های قرآن وعترت،متناسب با ابعاد وجودی انسان،سه غایت برای انسان معرفی شده است1:رسیدن به مقام عبودیت حق در مقام عمل،2شناخت اسماء وصفات خداوند در مقام علم و3تحقق اسماء وصفات الهی در وجود انسان.پس از شناخت تعریف انسان و غایت آفرینش او باید به این سؤال پاسخ داده شودکه :برای آنکه انسان در محدوده انسانیت باقی بماند باید درچه فضایی قرار داشته باشد؟آیا باید در فضای جبر قرار داشته باشد یا در فضای تفویض یا در فضایی دیگر ؟قرآن وعترت چنین پاسخ می دهند :انسان نه می تواند درفضای جبر مسیر تکامل را طی کند ونه در فضای تفویض‌؛ بلکه باید در فضایی بین این دو قرار داشته باشد .از طرف دیگر،آزادی انسان محدود به آزادی های طبیعی نیست‌؛بلکه انسان می تواند تمام بند های نامرئی رانیزاز پای خویش باز نماید و به سوی خلیفه اللهی پرواز نماید .با شناخت ویژگی های مذکور، این سؤال نیز به وجود می آید که :آیا خداوند برای آنکه انسان را در محدوده انسایت نگه دارد وبه غایت خلقتش برساند، زمینه هایی در وجود او قرار داده است ؟پاسخ آموزه های قرآن وعترت به این سؤال مثبت است .ساختار انسان به گونه ای آفریده شده که اگر موانعی وجود نداشته باشد،راه کمال خویش را می پیماید واین فطرت همان زمینه ای است که خداوند در وجود انسان تعبیه نموده است .خداوند به وسیله فطرت زمینه تمام اقسام تربیت را در وجود انسان قرار داده است.متناسب با نوع مطالب این رساله، منابع اصلی نگارش این اثر،در سایه قرآن،منابع تفسیری وحدیثی که دیدگاه آموزه های قرآن وعترت را تبیین نمایند می باشد .در کنار منابع تفسیری وحدیثی، منابع موجود در تربیت اسلامی که به نوعی به برخی از مسائل مندرج در این اثر اشاره داشته اند.ضمنا آثار چهار تن از متکلمان مشهور شیعه- شیخ مفید،علامه حلی،لاهیجی و آیت الله سبحانی در سایه آموزه های قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته اند

عنوان: مبانی انسان شناختی تربیت در قرآن با تاکید بر دیدگاه متکلمان مشهور شیعه

انسان - جنبه‌های قرآنی

دولت، محمدعلی

محمدی آشنانی، علی، استاد راهنما

پارچه‌باف دولتی، محمد، استاد مشاور

ایران

کتابخانه دانشگاه علوم و قرآن حدیث

P،/۴۸۴،پایان‌نامه

نمایه‌سازی قبلی

p

TF

1

a

Y

Y