بررسی تطبیقی مهارتهای سخنرانی امام علی (ع) در نهج البلاغه با دانش سخنرانی رایج
[پایاننامه]
/مهدی یارمحمدی
؛استاد مشاور: ابوالقاسم اجاقلو
دانشکده علوم حدیث (شهرری)
، ۱۳۹۰
۱۷۸ص
کلیدواژه: خطابه و سخنرانی، اقناع، تحریک احساسات، هنر بیان، تاثیر سخن و کلام
چاپی
کارشناسی ارشد
، علوم حدیث، گرایش نهج البلاغه
1390/05/29
، دانشکده علوم حدیث (شهرری)
۱۸/۵
یکی از راههای ارتباطی بین انسانهاکه عنصری تاثیرگذارمی باشد؛زبان وسخن گفتن است،به ویژه هنرسخنرانی.درطول تاریخ،خطبا بااستفاده ازفنون ومهارت های سخنرانی،تاثیرات بسیاری رادر وقایع مهم تاریخی باتحریک احساسات مردمواقناع آنان به جای گذاشتند.خطابه وسخنرانی دارای فنون ومهارت هایی استکه امراقناع راتسهیل وتسریع نموده وموجبات تمرکزمخاطبان ومستمعین برروی سخنرانی می شود،این فنون دارای اشکال ووجوه مختلف می باشدکه البته از میان آنها،می توان وجه مشترک میان خطبارابه دست آوردبه طوری که اکثریت خطبابرآن تمرکز داشتهوازآن استفاده نموده اند.امام علی(علیه السلام)که-علاوه برنخستین امام شیعیان وچهارمین خلیفهمسلمانان- به عنوان یک خطیب مشهوردرطول تاریخ نام برده شده است،خطبههایی از آن حضرت در کتاب نهج البلاغه ودیگرمنابع تاریخی وروایی به جای مانده است که همان منابع،تاثیرات آن رادر خود ثبت نموده است.بابررسی این خطبهدرکنارآن قرائن تاریخی می توان به این نتیجه رسیدکه امام به صورت گستردهوباهنرومهارت خاصی ازاین مهارت هاوفنون درخطابه های خویش استفاده نموده اند؛حتی دربرخی مواقع به نحو شایستهنسبت به جذاب ساختن این فنون اقدام نموده اند.از میان آنها،می توان فنون سیرمنظم وومنطقی خطابههای امام درمیان مقدمه،متن ونتیجه،ایجادتنوع درمطالب ازجمله استفاده ازآیات،روایات،امثال،ضرب المثل،داستان،تاریخ،شعرو...وایجاد تناسب درمیان موضوعات گوناگون باحالات خودونحوه بیان آن را نام بردکه به طرز ماهرانه ای درخطبه های امام به کاررفته است.از سویی در برخی از فنون،امامبه علت وظیفه خطیرامامت وهدایت مردم،آن هم نگاهی به همه زمان هاو مکان ها،تغییراتی ایجاد نمودهاندبرای مثال درفن مربوطبه رعایت میزان فهم ودرک مخاطب وتوجه به عنصرزمان ومکان،امام به دلیل اینکه در مقام انتقال علومومعرف وحیانی وهدایت بشر-حتی برای زمان های آینده-بودند،گامی فراترنهادند.همچنین درفن سازماندهی متن قبل ازخطبه؛امام به علت برخورداری ازعلم جامع الاطراف وتسلط کامل برسخن به عنوان امیرکلام،نیازی به آن نمی دیدند.ازجهت دیگرتاثیرخطابه های امامازحصارزمان ومکان گذشته وفراتراززمان امام نیزتاثیرات عمیقی برجای گذاشته است که مهمترین عامل این تاثیرات رامی توان درشخصیت والای امام جستجوکرد.اجمالاباید اگرخطبا وسخنوران به ویژه مبلغان دینی مهارت ها وفنون خطابی امام رابه عنوان الگوی کاربردی برای خود درنظرگیرندوازآن استفاده نمایندبدون شک می توانند آسان ترودرست تربه اهداف خوداز خطابه دست یابند.
عنوان: سخنرانی امام علی (ع) در نهج البلاغه با دانش سخنرانی رایج
علیبن ابیطالب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت -۴۰ ق