دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
، ۱۳۸۲
(بدون صفحه شمار)
کلیدواژه:صحیفه سجادیه، نقد متن، سبک شناسی، دعاهای شیعه
چاپی
کتابنامه
کارشناسی ارشدالهیات (علوم قرآن وحدیث)
، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
نظر به اینکه دعاهای اهل بیت(ع) بر خلاف بسیاری دیگر از میراث ایشان کمتر نقل به مضمون گردیدهاند و تلاش ناقلان بر نقل عینی آنها بوده است،این پایان نامه، در پی آن بوده تا با استفاده از روشهای جدید نقد متن، صحت انتساب صحیفه سجادیه را که میراثی از این دست است، مورد مطالعه قرار دهد.در مقدمه، کوشش شده است با دامن زدن به ابهاماتی در سند و متن صحیفه سجادیه، زمینه را برای طرح دو پرسش اساسی در تحلیل متن آن فراهم سازد.1.:آیا تمام متن صحیفه، متنی یکپارچه است که توسط یک مولف نوشته شده است؟(پرسش از هویت این مجموعه.2(آیا این متن می تواند متعلق به دوران زندگانی امام سجاد(ع)و سده نخست هجری دانسته شود(پرسش از انتساب مجموعه به امام سجاد(ع).در پایان این قسمت از کار، به ضرورت تحلیل متن صحیفه برای یافتن پاسخ پرسشهای یاد شده، اشارت رفته است.در بخش اول، سبک شناسی، همچون راهکاری برای تحلیل متن صحیفه مطرح گردیده و با مثالهایی بر گرفته از ادعیه و فرهنگ شیعی، برای مخاطب آشنا با مطالعات اسلامی و با هدف حذف زواید و بسط بیشتر مطالب، به تناسب هدف(تحلیل متن)بازسازی و بومی شده است.در بخش دوم، مطالعه سبک شناسانه با محوریت شاخصههای زبانی، ادبی و فکری مولف با شیوه جزنگر، در میان آورده شد و ذیل هر یک از عنوانهای یاد شده، در دعاهای مختلف صحیفه سجادیه میزان حضور برخی شاخصهها را که می توانستهاند نمایانگر سبک دورههای متقدم زبان عربی(نزدیک به صدر اسلام)باشند، بررسی و دسته بندی شده است.در آخرین مرحله از کار، با مقایسه نتایج حاصل شده در هر یک از محورهای یاد شده، توانایی شاخصههای مذکور در تبیین لایههای مختلف صحیفه، از طریق مقایسه نتایج حاصل از هریک با دیگری و یادآوری همپوشانی نتایج آنها نشان داده شده است.گویاترین شاخصهها در میان آنها که در متن مورد توجه قرار گرفته اند و بر میزان تعیین کنندگی شان در شناخت لایه های متن صحیفه تاکید رفته، بدین قرار اند.1:درصد اشارات قرآنی در هر دعا،.2تعداد متوسط کلمات در هر جمله از متن،.3نسبت تعداد افعال ساخته شده در اوزان مشترک میان زبانهای سامی، با تعداد افعال ساخته شده در اوزان خاص عربی(که از لحاظ زمانی، متعلق به دورانی متاخرترند)،.4ضمیری که مولف در جایجای متن، هنگام مکالمه با خداوند، برای اشاره به خود برگزیده است.5.تعداد افعال در هر1000 کلمه از متن
علیبن حسین (ع)، امام چهارم،۹۴ - ۳۸ ق. صحیفه سجادیه