کلیدواژه: علم غیب، علم پیامبر، علم امام، علم خضر، وحی، الهام، روح، تحدیث، لوح محفوظ، عرش، کتاب مبین، لوح محو و اثبات
چاپی
کتابنامه: ص.۱۷۰ - ۱۸۰ ؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
، دانشکده اصول الدین قم
ضرورت و اهمیت علم و معرفت، و جایگاه رفیع آن از دید کلام الهی، سنت معصومین(ع) و عقل سلیم، بر هیچ کس پوشیده نیست .اما قرآن مجید در آیه شریفه65 سوره کهف "فو جدا عبدا من عبادنا ءاتینه رحمه من عندنا و علمنه من لدنا علما " از علمی خبر داده که گویا با دو ویژگی" علمنا و من لدنا "آن را از دیگر علوم قابل وصول توسط انسان، ممتایز ساخته است.اگر چه تعابیر فوق (هر یک بطور جداگانه)در آیات دیگری آمده، اما تنها در این آیه هر دو، در کنار هم به کار رفته و عنوان" علفم لدنی "نیز با الهام از همین آیه شریفه، متداول گشته است. صرفنظر از اصطلاحات خاص، علم را درک حقیقت شیء، توام با احاطه بر آن تعریف کردهاند که طریق وصول به آن یا با نقل و انتقال های رایج ذهنی و به کارگیری ابزار حسی و براهین عقلی و در نتیجه، آشنایی باخواص ، عوارض و آثار حقیقت است، و یا با حضور معلوم نزد ذات عالم و فارغ از دخالت قوا و دستگاههای مختلف ذهنی و نفسانی، نیل به حاق واقع و متن حقیقت میسر می گردد. بدون تردید علم لدنی به نحو کشف و شهود و با علم حضوری و از راه ذکر، شکر، تنزیه و تهذیب نفس حاصل می شود.البته نه علم لدنی نتیجه قهری سیر و سلوک است و نه حصول آن منحصر و منوط به تحصیل مقدمات و احراز شرایط حکمت، بلکه چه بسا افرادی بدون سیر و ریاضیت، بدان نائل شوند و جذبه حق نقطه آغاز ین سیر آنان به سوی خداوند باشد. به عبارت دیگر علم لدنی، علمی افاضی است که خداوند آن را بدون سبب شناخته شد ه ای از اسباب عادی و معمولی حصول علم، در اختیار برخی قرار داده یا می دهد. بنابر آنچه از تفاسیر ذیل آیه65 سوره کهف و اخبار اهل بیت(ع)مستفاد است،می توان علم لدنی را افاضه بی واسطه دانش(اعم از امور غیبی یا مشهودات)از ناحیه خداوند بر برخی بندگان شایسته دانست. هر چند حقیقت آن، سری از اسرار الهی و از دید ما مخفی است. به تصریح آیات و روایات، انبیاء عظام و حضرت خضر و عترت پاک رسول خاتم(ع)، در زمره بهره مندان از آن موهبت عظمی می باشند. اما علیرغم باور برخی، این نعمت به موارد فوق اختصاص نداشته، به شهادت قرآن و سنت، نوع کمالات علمی(از جمله علم لدنی )و عملی(از جمله عصمت)،البته با اختلا درجه و رتبه، برای همگان قابل وصول است