بررسی و تحلیل خطبه قاصعه و پیوند آن با زمینههای سیاسی اجتماعی کوفه
[پایاننامه]
/محمدهادی امین ناجی
؛استاد راهنما: محمدعلی مهدوی راد
دانشگاه تربیت مدرس
، ۱۳۷۴
یح، ۲۴۷ ص
چاپی
کتابنامه: ص.۲۴۲ - ۲۴۶ ؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
، دانشگاه تربیت مدرس
نهج البلاغه کتاب گرانقدری است که حاوی سخنان مولای متقیان علی(ع)بوده و به سه قسمت تقسیم شده است :الف- خطب، ب -د- رسائل، ج - حکم، و در میان خطب، خطبه قاصعه طولانی ترین است .این پایان نامه شرحی است بر آن خطبه شریف، که از سه فصل تشکیل شده است: فصل اول: مقدمه، فصل دو: کوفه شناسی، فصل سوم:شرح خطبه قاصعه.اما اجمالی از فصول سه گانه را در زیر می آموزیم: فصل اول: در این فصل علاوه بر طرح مقدمات لازم از قبیل روش کار، شیوه تحقیق، سوالات اصلی تحقیق فرضیات اولیه و غیره چشم اندازی کلی از خطبه نیز ارائه دادهایم مثلا در قسمتی آوردهایم:این سخنرانی پرشور سرشار از دردمندی و درمانگری است اگر کسی بخواهد درس اخلاق، بحث تاریخی، اسرار عبادت بزرگ حج، شیطان شناسی و راه دفاع در مقابل او، مشکلات گریبانگیرجامعه و راه حل های آن ، جایگاه علی در نزد نبی(ص)و عبرتهای دیگر را فراگیرد به شرط آنکه با چشم تامل بنگرد پاسخ های خود را می تواند در این خطبه بیابد.و سوال اصلی تحقیق ما، عبارت است از بررسی وضعیت جامعه کوفه در روزگار انشاء خطبه و ارتباط محتوایی خطبه قاصعه به آن جامعه سپس شرح خطبه. فصل دوم :در این فصل کوفه را از آغاز تاسیس مورد بررسی قرار دادهایم و همچنین به مطالبی از قبیل علل تاسیس کوفه، دلایل انتخاب آن مکان، برخورد خلفا با آن شهر، دلایل حضرت علی برای انتخاب آنجا به عنوان مرکز حکومت اسلامی، خصائص کوفیان و علل گمراهی آنان پرداخته شده است و شاید عصاره فصل دوم را بتوان در چند جمله آورد: کوفه شهری است که در حدود سال17 هجری به روزگار حکومت عمر پا به عرصه وجود گذارد و شهری بدون سابقه قبلی است مردم آن سامان تلفیقی بودند از عرب و عجم که هر یک دارای شعب فراوان می باشند، دارای خلق و خوی متفاوت و شهری با مقاصد نظامی گرایانه پدیدار شده و همین روحیه حوادث گوناگونی را ایجاد کرد.این افراد سلاح مدار به علت بدست آوردن ثروتی که ناشی از فتوحات سرزمین های بزرگ بود دارای روحیه زیاده طلبی رفاهزدگی و خواهان سلطه شده بودند و این روال در زمان علی بن ابی طالب نیز وجود داشت تا جائیکه تاخیر آنان در جمل ، عنادشان در صفین و ..... در تاریخ مشهود است .فصل سوم :با توجه به آنچه در فصل دوم مطرح شد خطبه قاصعه را مطابق تقسیم محمد عبده ،17 قسمت نمودیم و پس از ذکر هر قسمت و ترجمه آن بر اساس نهج البلاغه مترجم دکتر شهیدی مراحل زیر را انجام دادهایم: الف، بیان که شمای کلی هر قسمت است.ب، واژه شناسی تحت عنوان بررسی لغوی برای لغات لازم. ج، بررسی که پس از هر جزء کوتاه آوردهایم. د، حاصل سخن که نتیجه گیری کلی از هر قسمت می باشد
خطبه قاصعه -- نقد و تفسیر
علی بن ابیطالب (ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت -۴۰ ق. نهجالبلاغه -- خطبه قاصعه
علیبن ابیطالب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل ازهجرت -۴۰ ق. -- کلمات قصار
علیبن ابیطالب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل ازهجرت -۴۰ ق. نهج البلاغه. خطبه قاصعه