تقدیم شده به شاه عباس صفوی و صدر اعظم او (نام صدر اعظم پاره شده است).
در کتاب الغدیر فی التراث الاسلامی و دیگر منابع نشانی از این کتاب نیافتم.
1
2
الحمدلله الذی نور قلوبنا بمتواترات الاخبار و شرح صدورنا بصحیح الدرایه و الآثار و حسن اخلاقنا بمعرفه الحکم و الاسرار.
فوا عجبا ممن یروم لنفسه/ خلاصا و لم یرغب بها عن حریره// و غایه مقدوری فعلت و انما قبولک/ مما لیس فی وسع قدرتی// هذا ما یسرلی ایراده والله اعلم بحقائق الامور.
نام مولف در مقدمه کتاب نیامده اما از یادداشت کوتاه او در پایان کتاب اسمش مشخص میشود. در این یادداشت که به احتمال بسیار زیاد به خط خود مولف است آمده: «... الفانیه مصنفه محمد بن علی الشامی غفرالله له و لوالدیه و للمومنین». کسی بعدا سعی کرده اثر این سطور را محو کند و عبارت جدیدتری روی آن نوشته است: «بلغ قبالا بحسب الجهد و الطاقه و کتب بیده الفانیه محمد بن علی العاملی.
بر این اساس حدس میزنم وی همان محمد بن علی بن محمود بن یوسف شامی عاملی باشد که ادیب و شاعر بزرگی بوده و چند سفر هم به ایران و مکه و هند داشته است. رک: طبقات اعلام الشیعه، قرن ۱۱ق، ص ۵۲۲.
نوع خط:
تزئینات متن:
رکابه نویسی:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین و نشانیها شنگرف.
دارد.
نخودی آهار مهره، بعضی از بخشها دو پوسته شده.
مقوا، با رویه کاغذی ابر و باد مرمری، عطف میشن عنابی. قطر: ۲/۵.
2
1
در حاشیه تصحیح شده.
نام کتاب در لبه نسخه: «یکی تفسیر و یکی مناقب امیرالمومنین فی الغدیر».
دارای برچسب کاغذی مزین در عطف جلد: «در تفسیر ۷۶».
در صفحه عنوان نام کتاب «کتاب خبر الغدیر فی مناقب امیرالمومنین (ع)» نوشته شده است.
صفحه ۱۳۴ر با شنگرف خط خورده.
در این رساله اثر مسطرهها بر کاغذ باقیمانده است.
1
3
خریداری از مسعود جویان در بهمن ۱۳۴۳ش.
در صفحه عنوان مهر مستطیل به سجع: «قطبالدین بن صالح الطباطبائی».
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۵۰۷-۵۰۸.
ذکر فضائل و مناقب امیرالمومنین (ع) مخصوصا حدیث غدیر خم است: «و بعد فانی طال ما لازمت العلماء الراسخین و باحث مع الفضلاء الممارسین و اطلقت عنان الفکر فی تحقیق المسایل و قیدت خیول الجد فی السوال عن البراهین و الدلایل فلم اجد ما یصلح مطلبا للطالبین و لا ظفرت بما یفید فایده المستفیدین سوی نقلهم لاغلب الاحادیث حکایه لا روایه و اعتمادهم علیها و جاده لا درایه و خصوصا الخبر المشهور... خبر الغدیر». سپس از این که در مشاهد مشرفه به این حدیث بیتوجهی میشود گله کرده است: «و هذا من اعجب العجایب و اغرب الغرایب و اعظم المصایب ان مثل هذا الخبر العظیم... یصیر حاله الی هذا الحال و ماله الی هذا المال... و کلما توجهت الی ابراز حاله عاقبنی عوایق الحدثان و اشغلنی نوایب الدهر الخوان خصوصا لما فی المشاهد المشرفه علی ساکنیها السلم من کثره التشاوش و الاراجین و تراکم الاهوال و الاحاویق.
کتاب در ۳ فصل و خاتمه تنظیم شده است. اما به واسطه افتادگی، نسخه ما فصول دوم و سوم را ندارد و تنها عنوان فصل اول و خاتمه کتاب در آن دیده میشود:
الفصل الاول: فی ذکر مناقب امیرالمومنین علیه السلام.
الخاتمه: فهی سلمنا ما ذکرته ایها القایل من الاخبار و وعینا ما وعیته من الآثار و الاشعار لکن یلزم ههنا شی آخر و هو ان یکون علی علیه السلام افضل من الانبیاء عدا رسول الله.
این کتاب یکی از ۶ کتابی است که بخشهای ناقص آن ۶ کتاب با هم در یک مجموعه صحافی شدهاند.