عنوان

حدیقه الشیعه (جلد دوم)

IR

۱۰-۲۳۲۵۶

عربی

IR

حدیقه الشیعه (جلد دوم)

/ از: مولی احمد اردبیلی (۹۹۳ق.)

؛ ۵/ ۲۱*۳۲سم. ۴۶۳ ص.۲۵س.

1

2

3

حمدی که حامدان ملاء اعلا و ذاکران کره غبرا ... .

... که بپایان رسید این گفتار.

تمت کتاب کشف الحق من تصانیف العلامه الحلی ۱۲۸۶ بید این بنده میرزا احمد.

نوع خط:

تزئینات متن:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نسخ تعلیق متوسط.

عناوین به همان خط به سرخی نوشته شده.

فرنگی سفید رنگ.

تیماج خرمایی رنگ.

ماخذ فهرست: مجلد چهارم، صفحه ۲۸۷۰-۲۸۷۱.

(مربوط به عنوان): این کتاب در فهرست مجلس ج ۶ (چاپ اول) کتاب در امامت و مولف ان شمس الدین محمد بن علی بن خاتون عاملی عیناثی معرفی شده است. این کتاب همان حدیقه الشیعه معروف است که در حقیقت جلد دوم حدیقه الشیعه تالیف مولی احمد اردبیلی است و تنها خطبه و دیباچه مفصل ان حذف گردیده است. انچه مسلم است این انتحال بدست یکی از معاصران و نزدیکان سلطان عبدالله قطب شاه انجام یافته و در اغاز نسخه ما نام خاتون ابادی امده و مرحوم نفیسی او را مولف شناخته اند اما علاوه بر این که بر این نسبت دلیلی وجود ندارد، این انتحال از دانشمند مزبور دور است. اشکال دیگر مقام نام کشف الحق است که کاتب بدین کتاب داده و ان را از مولفات علامه حلی دانسته نسبت ان به علامه حلی (همان گونه که مرحوم نفیسی نیز توجه داشته اند) به کلی نابجاست اما دور نیست کشف الحق نامی باشد که منتحل برای این کتاب برگزیده است. خاصه این که در نسخه دیگر (که به تاریخ ۱۰۰۰ نوشته شده و ضمیمه مجموعه طباطبائی است) نیز کاتب بدین نام تصریح کرده اما از مولف ان نام نیاورده، رقم کاتب در نسخه مزبور بسیار روشن و مفصل است. (عبدالحسین حائری) جلد ۷ چاپ اول ص ۶۲۹. اینک توضیح مرحوم نفیسی که در جلد ۶ (چاپ اول ص ۶۷) امده، در اینجا نقل می شود. مولف خود در خطبه کتاب و نیز در پایان ان (ص ۴۶۲) تصریح می کند که هنگام تالیف ان در حیدر اباد (هندوستان) می زیسته و این کتاب را به نام پادشاهی که وی را ابو الموید ابو المظفر عبدالله قطب شاه می نامد پرداخته است که مراد ششمین پادشاه سلسله قطب شاهی (۱۰۲۰ - ۱۰۹۸ ق) هندوستان باشد. و از طرف دیگر مولف خود در پایان کتاب این اشعار را سروده است: شکر حق را که این جسته کتاب/ که در او نیست غیر صدق و صواب. بود پنجاه و پنج بعد هزار/ که به پایان رسید این گفتار. از این قرار تردیدی نیست که این کتاب در ۱۰۵۵ ق یعنی ۳۲۹ سال پس از مرگ علامه حلی تالیف شده است. یگانه دانشمند مولف شیعه که در این زمان در حیدراباد در دربار عبدالله قطب شاه می زیسته همان انب خاتون عاملی از دانشمندان نامی ان زمانه است که از شاگردان معروف شیخ بهایی بوده و به نام همین عبدالله قطب شاه شرحی بر اربعین شیخ بهایی نوشته که معروف است و ان را ترجمه قطب شاهی نام گذاشته و دو بار در ایران و هندوستان چاپ شده و به جز ان مولف دیگر هم دارد. یکی شرح ارشاد و دیگر شرح جامع عباسی و چون مولف روضات الجنات در ترجمه وی کتابی در امامت به فارسی نام می برد شکی نیست که ان همین کتاب است.

اگر چه کاتب در انجامه نام کتاب را چنین آورده ولی این اشتباه محض است و نام این کتاب کشف الحق و مولف ان علامه حلی نیست. زیرا که کشف الحق تالیف علامه حلی بنا بر گفته مولف کشف الحجب و الاستار (ص ۴۶۶) همان کتاب معروف نهج الحق اوست که به زبان تازی نوشته و مطلقا علامه حلی به فارسی چیزی از خود نگذاشته و نزدیک به یقین است که زبان فارسی نمی دانسته. فهرست فصول ان را مولف خود در دیباچه کتاب چنین اورده است: « فصل اول. در بیان ان که امام لطف است و بیان عصمت امام (ع). فصل دوم. در بیان ان که امام باید افضل از رعیت باشد. فصل سوم. در طریق تعیین امام (ع). فصل چهارم. در ادله داله بر امامت. فصل پنجم. در مطاعن... . فصل هفتم. در مطاعن مخصوص به خلیفه دوم. فصل هشتم. در مطاعن مخصوص به خلیفه سوم. فصل نهم. در ایات و احادیثی در حق صحابه... . فصل دهم. در قضایا و احکام حضرت علی (ع)... . فصل یازدهم. در بیان ان که عدد اوصیاء دوازده است و اسامی و القاب و کنیت هر یک منقول از کتب فریقین. فصل دوازدهم. در نقل از کتب متفرقه...».

ایران

کتابخانه مجلس شورای اسلامی

20121119

01-13592.pdf

فهرستنویسی قبلی

MF

87856

1

Y