عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۱۹۶۱۶
فارسی
IR
کلیات وحشی
[نسخه خطی]
/ از: وحشی.
ظ ق ۱۱ق.
خشتی باریک. ۱۲*۲۳/۵سم. ۲۶۵گ. ۱۸بیت.
وحشی تخلص شاعری است از اهالی کرمان در نیمه دوم ق ۱۰ق. و در ۹۹۱ق. به جهان دیگر شتافته و در دیوان وی نگارنده ماده تاریخی که سال ۹۹۰ق. را می‌رساند و برای خان قلی نامی می‌باشد دیده و آن این است:
طلب کردم چو تاریخش فرو گفت/ «شهید دشنه جور زمانه» = ۹۹۰
شرح حال وحشی در مقدمه کلیات (دیوان) وی چاپ تهران، هفت اقلیم، ص ۱۳۶-۱۳۷؛ س، تذکره خوشگو در حرف واو؛ آتشکده آذر ص ۱۲۶-۱۳۵؛ مجمع الفصحا، ۲/ ۵۱؛ تاریخ ادبیات برون، ص ۱۵۹؛ هفت آسمان، ص ۱۰۹-۱۱۱؛ سپهسالار، ۲/ ۶۹۷-۶۹۹ آمده است.
نوع خط:
تزئینات نسخه:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
صفحات ۱ و ۹۹ و ۱۵۱ و ۲۱۵ و ۳۵۳ دارای سرلوح‌های زیبائی است، میان سطرهای این صفحه‌ها و صفحات مقابل آنها طلا اندازی شده و همه برگ‌های نسخه با طلا و لاجورد و غیره جدول‌کشی گردیده و چنین به نظر می‌آید که سرلوح‌ها کار هندوستان باشد.
دولت‌آبادی.
تیماجی.
1
پشت برگ نخستین و آخرین یادداشت‌هایی شده است.
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۶۶۱-۱۶۶۳.
0
کلیات وحشی (نسخه این کتابخانه) را کتب زیرین تشکیل می‌دهد:
۱. ناظر و منظور - در بحر خسرو شیرین نظامی در ۱۵۰۰بیت ساخته شده و در آن داستان معاشقه ناظر با منظور می‌باشد و خود شاعر ماده تاریخی برای آن ساخته که سال ۹۶۶ق. از آن استفاده می‌شود.
آغاز: زهی نام تو سر دیوان هستی/ ترا بر جمله هستی پیش‌دستی
۲. مثنوی، بی‌نام که در آن پرسش‌های چندی نموده و پس از آن به وصف غیاث‌الدین میر میران پرداخته است.
آغاز: اهل دارالعباده غیر از شاه/ کش خدا دارد از گزند نگاه
۳. خلد برین، این مثنوی برابر مخزن الاسرار نظامی در ۵۳۰بیت است.
آغاز: خامه بر آورد صدای صریر/ بلبلی از خلد برین زد صفیر
۴. فرهاد و شیرین، این مثنوی ظاهرا آخرین اثر وحشی باشد، فقط در حدود یک هزار (۱۰۰۰) بیت آن را گفته و به انجام نرسیده چراغ عمر وحشی خاموش گردیده و پس از آن میرزا محمدشفیع معروف به میرزا کوچک شیرازی وصال تخلص به اتمام آن کمر بست و در حدود یک هزار و هشتصد (۱۸۰۰) بیت بر آن افزود و در ۱۳۰۳ق. در تهران در پی یکدیگر چاپ سنگی شده‌اند و همچنان که قبلا گفته شد شاعری نیز شیرازی صابر تخلص تکمله وصال را از لحاظ داستان نیز ناقص دیده و به اتمام آن پرداخت و نسخه آن زیر ش ۱۱۲۶ در این کتابخانه موجود است.
آغاز فرهاد و شیرین وحشی: الهی سینه‌ای ده آتش افروز/ در آن سینه دلی وان دل همه سوز
۵. قصائد و مقطعات و ترکیب‌بندها غیر مرتب به ترتیب ردیف‌ها.
آغاز: راحت اگر بایدت خلوت عنقا طلب/ عزت از آنجا به جوی حرمت از آنجا طلب
۶. غزلیات مرتب به ترتیب ردیف‌ها است.
ای سرخ گشته از تو بخون روی زرد ما/ ما را ز درد کشته و غافل ز درد ما
۷. رباعیات بدون رعایت ترتیب نگارش یافته.
آغاز: در نفی رخت شمع شبی راند سخن/ روزش دیدم گرفته کنجی مسکن
ماننده عاصئی که در روز جزا/ با روی سیاه سر برآرد ز کفن
۸. ترجیع بند و مسمط، آخرین بخش نسخه است.
آغاز: ساقی بده آن باده که اکسیر وجود است/ شوینده آلایش هر بود و نبود است
در ۱۳۴۷-۱۳۴۸ق. کلیاتی از وحشی در تهران چاپ سنگی شده و گذشته از این فرهاد و شیرین وی در ۱۳۰۳ق. با فرهاد و شیرین وصال و در ۱۳۰۶ش. (فقط از آن وحشی) با حروف سربی نیز در تهران چاپ شده است.
مندرجات نسخه به ترتیب عبارت است از:
۱. ناظر و منظور (ص ۱-۹۷) در حدود یک هزار و پانصد (۱۵۰۰) بیت،
۲. مثنوی در مدح غیاث‌الدین (ص ۹۹-۱۱۴) در حدود دویست و چهل (۲۴۰) بیت،
۳. خلد برین (ص ۱۱۵-۱۴۹) در حدود پانصد و سی (۵۳۰) بیت،
۴. فرهاد و شیرین (ص ۱۵۱-۲۱۲) در حدود یک‌هزار (۱۰۰۰) بیت،
۵. قصائد و مقطعات و ترکیب‌بندها (ص ۲۱۵-۳۵۲) در حدود دوهزار و دویست (۲۲۰۰) بیت،
۶. غزلیات (ص ۳۵۳-۵۰۳) در حدود دو هزار و دویست و پنجاه (۲۲۵۰) بیت و مرتب به ترتیب ردیف‌ها است.
۷. رباعیات (ص ۵۰۳-۵۱۲) در حدود یکصد و چهار (۱۰۴) بیت،
۸. ترجیع بند و مسمط (ص ۵۱۲-۵۲۸) در ح ۱۰۰بیت.
بنابراین، این نسخه از کلیات وحشی در حدود هشت هزار بیت (۸۰۰۰) می‌باشد.
۱۱۵۹
20121029
فهرستنویسی قبلی
MF
87856
1
Y
