عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۱۹۶۲۴
فارسی
گرشاسب‌نامه
[نسخه خطی]
/ از: اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد معروف به حکیم.
علی‌اکبر تفرشی.
۱۲۶۴ق.
خشتی باریک. ۱۴*۲۱سم. ۲۸۶گ. ۱۶بیت.
نسخه کامل گرشاسب‌نامه با تصحیح حبیب یغمائی و مقابله با چندین نسخه در ۱۳۱۷ش. در تهران با مقدمه مبسوطی چاپ گردیده.
1
سپاس از خدا ایزد رهنمای/ که از کاف و نون کرد گیتی بپای
رشید یاسمی منتخبی از اشعار گرشاسب‌نامه را به نام اندرزنامه اسدی چاپ و منتشر کرده‌اند و کلمان هوار فرانسوی دوهزار و پانصد و چهل و سه (۲۵۴۳) بیت از گرشاسب‌نامه را به نام جلد اول با ترجمه فرانسوی آنها منتشر کرده است. وفات اسدی را صاحب مجمع الفصحا در ۴۶۵ق. ثبت نموده و در شاهد صادق (نسخه این کتابخانه) در ذیل وقایع سال ۴۲۳ق. نوشته شده و در سخن و سخنوران به نقل از همین کتاب در ۴۲۵ق. نیز گفته شده ولی با دانستن تاریخ انشاء گرشاسب‌نامه سال ۴۶۵ق. نزدیک به صواب است.
شرح حال اسدی در مجمع الفصحا، ۱/ ۱۰۷-۱۳۹؛ تذکره الشعراء، ص ۳۵-۳۹؛ سخن و سخنوران، ۲/ ۷۳-۱۲۹؛ مجالس المومنین ص ۵۰۷-۵۰۸ و مقدمه گرشاسب‌نامه به قلم آقای حبیب یغمائی نگارش یافته و مراجعه گردیده است.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق خوانا.
فرنگی.
تیماجی.
1
2
4
ولی از لحاظ های زیرین دارای اهمیت زیادی می‌باشد: اصل نسخه بنابر تصریح در آخر آن برای محمدتقی سپهر (لسان الملک) مولف ناسخ التواریخ نوشته شده و جزء کتابخانه وی بوده، در پایان آخرین صفحه عباس قلی پسر لسان الملک سپهر تاریخ وفات پدر را در ۲۶ ربیع‌الثانی سنه ۱۲۹۷ق. یادداشت و تذکر داده که این کتاب در تقسیم کتاب‌های پدرش به وی رسیده و نیز در پایان صفحه دوم یادداشت مفصلی در ۱۳۰۳ق. در معرفی از اسدی و گرشاسب‌نامه به خط خود نگاشته و مقدمه‌ای که پیش از شروع به نگارش گرشاسب‌نامه نوشته شده بسیار شبیه به انشاء رضا قلی خان هدایت می‌باشد و عین این عبارات را با کمی نقصان و اضافه در مجمع الفصحا می‌بینیم.
آخرین قسمت بدین بیت: (راد بونصر خلیل احمد کز نصرت و حمد/ افسر جاه و جلالست و سر ملک و نعم) خاتمه یافته و طرز نگارش چنین می‌رساند که باز هم ابیاتی داشته و صفحه را ناتمام گذارده که تتمه آن نوشته شود ولی این قصیده در ما نیز به همین بیت خاتمه یافته و موید دیگری است که همین نسخه را هدایت در دست داشته است.
در حاشیه و متن سطور بیشتر صفحات برخی از لغات و عبارات مشکله گرشاسب‌نامه با جوهر قرمز تفسیر شده.
دیگر از امتیازات نسخه این است که در دست دانشمندان دیگری هم بوده و آنها نیز مطالبی در حاشیه بیشتر از صفحات آن نوشته‌اند و نیز با چندین نسخه دیگر مقایسه شده و پس از اتمام گرشاسب‌نامه در ص ۵۶۰-۵۷۰ قصائد اسدی که در مناظره آسمان و زمین و دین مسلمانی و مجوس و نیزه و کمان و روز و شب می‌باشد نگارش یافته.
4
با مطابقه خطوط با امضاء هدایت مسلم است که همه آنها به خط او است و در بسیاری از صفحات حاشیه‌ها و تصحیح‌هائی است به خط دهخدا و امضاء او در ص ۱۰۹ و ۵۴۰ صریحا دیده می‌شود و نیز نسخه در دست ملک الشعراء بهار بوده و کمتر برگی دارای حواشی و تعلیقات ایشان نیست و در ص ۱۴۶ و ۱۴۷ و ۱۵۹ و ۱۷۸ و ۲۰۰ و ۲۱۶ هم امضاء کرده‌اند.
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۶۷۰-۱۶۷۱.
۱۱۶۷
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
MF
87856
a
Y
