عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
۱۰-۲۲۳۶۳
فارسی
<الطیر = طیر> (ترجمه رساله...) (این رساله در ضمن ۱۴ رساله، ص ۱۵۳ به اهتمام آقای سید محمدباقر سبزواری چاپ شده و مستندشان همین نسخه مجلس بوده، هر چند بدین نکته اشاره نشده. (فهرست مجلس ج ۵ (چاپ اول) مقدمه ص ۲) ).
[نسخه خطی]
/ از: احمد بن محمد بن قاسم بن احمد بن خدیو اخسیکتی به ذوالفضائل و مکنی به ابورشاد (۴۶۶- ۵۲۸ق)
: محمد بن ابی بکر قناه شیرینی رساله الطیر مصحح
، منظور کاتب رساله طیر (ش ۲۳ این نسخه) است که وی در پایان آن تاریخ ۸۹۷ق را ثبت کرده.
ص ۲۲۱- ۲۲۹.
؛ رقعی. ۱۱*۱۸ سم. ۲۵۶ص. شمار سطر: گوناگون.
1
2
3
آغاز (پس از خطبه عربی که نقل گردید): هیچ کس هست از برادران من که چندان سمع عاریت دهد که طرفی از اندوه خویش با او بگویم مگر بعضی از این اندوهان من به شرکت برادری وی کمتر شود که دوستی هیچ کس صافی نگردد تا دوستی را از شوب و کدورت نگاه دارد و این چنین دوست خالص کجا یابم که دوستی‌های این روزگار چون بازرگانی شده است که آن وقت بر دوستی بشوند که حاجتی پدید آید و مراعاه این دوست فرو گذارند چون بی نیازی پیدا آید مگر برادری دوستانی که پیوند ایشان از قرابت الهی بود... .
...و خدای بر ما گواه است که ما رنجوریم از جهه تو و از عللی که به تو راه یافته است چون بسیار گفتند و چون اندک پذیرفتیم و بدترین سخن‌ها آن است که ضایع شود و بی اثر ماند و استعانت من بخدایست هر که...و سیعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون زودا که بدانند کسانی که بر خود ستم کردند که کجا خواهند رفت و چه خواهند دید.
کتب هذه الرساله مع الرسالتین السابقتین العبد الفقیر الی الله الغنی محمد بن ابی‌بکر القناه شیرینی فی التاریخ الذی ذکره فی الثانی من الرسالتین السابقتین راجیا من الله ان یوصل الی کنه حقیقتها آمین.
وی از نویسندگان و شاعران ایرانی است و چند اثر او که به عربی است در کتب تراجم یاد شده مانند زوائد در شرح سقط الزند به عربی و تاریخ ابورشاد. اما تا این زمان در فهرست‌ها و کتب تراجم اثری به فارسی از او نیافته‌ام.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق قلم‌های مختلف.
شکری آهارمهره شده.
تیماجی قهوه‌ای رنگ.
1
نسخه بدل‌ها در کنار صفحه‌ها ثبت شده.
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۶۲۵- ۲۶۲۶.
نک: معجم المولفین، ۲/ ۱۴۴- ۱۴۵؛ اعلام، ۱/ ۲۰۸؛ روضات الجنات، ۷۱.
در آغاز این رساله (پس از بسمله) نوشته است: «رساله الشیخ ابن علی بن سینا مرموزه فی وصف ما یوصل الی العلم الحق و هی یعرف برساله الطیر ترجمها الی الفارسیه الشیخ الامام الادیب ذوالفضائل احمد بن محمد بن السم؟ الاخسیکتی رحمه الله». نام و نسب و لقب مذکور از آن اخسیکتی ادیب قرن 5 و 6ق است جز اینکه نام جد او را گویا کاتب خواندن نتوانسته و قاسم را «السم» نوشته و از این نکته که بگذریم ترجمه‌ای است کهنه از طیر ابن سینا و بعضی از عبارات آن از ترجمه ساوجی کهنه‌تر می‌نماید و به جز ترجمه وجیه المله و الدین (مهدوی، 178) و غیر از طیر فارسی ش 665 کتابخانه آستان قدس است. (نسخه ش 807 آستان قدس و مجلس ش 2/ 640 از ساوی است).
نویسنده این ترجمه عبارات عربی را نقل به معنی کرده اما با اختصار و بدون تصرفی نمایان، جز در پاره‌ای موارد که تصرفی اندک کرده، چنان‌که در ترجمه این عبارت شیخ الرئیس «و سمادل تغشی الضرام علی ثقه...» چنین آمده: «و همچون سمندر باشید که که تا فردا آتش بشما گزند نکند». این ترجمه علاوه بر اینکه درست مطابق عربی نیست، از مقصد نویسنده و نیز از روش و سبک مترجم بسیار دور است. ساوجی این جمله را بدین گونه ترجمه کرده: «و چون حیوان آتش باشی که به آسانی و اعتماد در آتش شود» ذکر سمندر البته مناسب‌تر از «حیوان آتش» است اما ترجمه ساوجی درست مطابق متن و بدون تصرف است.
هیئت (رساله در...)
/ از: ابواسحاق بن عبدالله خادم برهانی کوبنانی (قرن 10ق)
۱۰۳۷۶۹۴
۱۹۱۸
/
۲۴
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20121020
MF
87856
a
Y
