عنوان

حاشیه شرح تجرید

۱۰-۲۴۱۳۳

عربی

حاشیه شرح تجرید

[نسخه خطی]

/ از: میر سد شریف گرگانی ( - ۸۱۶ق.)

1

2

قوله اما بعد حمد حمد واجب الوجود خص بالذکر من بین صفاته العلی ما هو احق به تعالی اعنی الوجوب الذاتی لانطوائه علی سائرها اذ هو معدن لکل کمال ... قوله لما کان علم الکلام باحثا عن امور یعلم منها المعاد اعترض علیه بان ما ذکره ... .

... فیکون هناک موثریه اخری فنتقل الکلام الیها ... اذ کانت صفه موجوده فی المتاثر فیکون هناک متاثریه اخری و هکذا و یلزم التسلسل.

نسخه‌ای است که پیش از ۹۰۶ق. (شاید اواخر قرن۹ق.) و به خط معمول در ترکیه نوشته شده و در کنار آخرین صفحه یادداشتی است به خط ثلث و با مرکب و قلمی دیگر به تاریخ ۹۰۶ق.

تزئینات نسخه:

تزئینات نسخه:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

کتیبه برگ اول با آب طلا و شنگرف و زنگار نقاشی متوسطی و در وسط کتیبه بسمله به زر نوشته شده.

دو صفحه اول دارای جدول سه خطی از آب طلا و لاجورد است و دیگر صفحات جدول یکی خطی از طلا.

آهار مهره ضخیم.

تیماجی قرمز روشن که وسط آن ترنجی با آب طلا کوبیده‌اند.

2

1

بر کنار صفحات حاشیه‌هایی از مصنف با نشان «منه» و حاشیه‌هایی بدون نشان و نیز فقراتی به نقل از شرح مواقف شرح مقاصد٬ حکمه العین٬ حلی (گویا شرح علامه حلی بر تجرید ) حدیثی (گویا شرح حدیثی بر طوالع همین فهرست ص۲۱-۲۲) خواجه زاده ٬ علی قوشچی (کاتب همه جا قوشچی نوشته ) خیالی ، «عبدزاده سلمه الله» (شاید همان معیدزاده صاحب تلخیص خطیب زاده است) و «لاستادی سلمه الله » از وجود حاشیه‌های اخیر استفاده می‌شود که کاتب اهل فضل بوده و شاید استاد مذکور همان معیدزاده است که خود پس از ذکر نام او همه جا «سلمه الله » آورده.

بر پشت نخستین برگ یادداشت‌های مختلف با خط‌هایی مختلف است از جمله یادداشت شاه محمدبن زین العابدین سرکانی است که زیر آن مهر او نیز دیده می‌شود و نقش آن «الواثق بالله الاحد عبده شاه محمد» است. بر همین برگ مهری است که در وسط آن «الفقیه ابوبکر » و بر کناره‌های آن این بیت نقش شده: بار خدایا ز ره داوری/ عاقبت بنده بخیر آوری. یادداشت و مهری دیگر نیز هست که که قسمت بالای آن محو شده و آنچه از نقش این مهر می‌توان خواند این است : «عبده الراجی عبدالرزاق».

نک: ذریعه ۶/ ۱۱۸؛ کشف الظنون ٬ تجرید؛ دانشگاه ۳/ ۲۳۱-۲۳۲؛ آستان قدس ۱/ ۳۳ (۹۲ - کلام حکمت) و ص ۲۷ (۶۶) و ۴/ ۸۲-۸۳؛ فهرست اسکوریال۱/ ۴۲۸-۴۲۷(۶۱۸).

ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۳۱۰-۲۳۱۱.

حاشیه بر شرح قدیم تجرید (نام شرح قدیم با اختلاف ثبت شده. در کشف الظنون در ذیل تجرید تشیید القواعد و بعد تسدید ضبط شده در فهرست آستان قدس ۱/ ۱۶۶؛ دارالکتب مصر ۱/ ۱۶۹، اعلام زرکلی فهرست نسخ عربی برلین ۱۱۴۸؛ تشیید و در فهرست دانشگاه و دانشکده حقوق تسدید آمده. در ذیعه ۶/ ۱۱۵؛ تسدید ا تشیید (با تردید)) تالیف شمس الدین محمود اصفهانی ( - ۷۴۹ق.) ( نام شرح قدیم با اختلاف ثبت شده . در کشف الظنون درذیل تجرید ، تشیید القواعد و بعد تسدید ضبط شده در فهرست آستان قدس ۱/ ۱۶۶؛ دارالکتب مصر ۱/ ۱۶۹، اعلام زرکلی فهرست نسخ عربی برلین ۱۱۴۸؛ تشیید و در فهرست دانشگاه و دانشکده حقوق تسدید آمده. در ذریعه ۶/ ۱۱۵؛ تسدید یا تشیید ( با تردید).) این حاشیه از آغاز ( = مقصد اول) شرح اصفهانی است تا پایان جواهر و اعراض ( = مقصد دوم). به نوشته مولف ذریعه به نقل از ریاض العلماء گرگانی در تالیف این حاشیه از حاشیه نصیر الدین کاشی ( ۷۷۵ق.) مایه گرفته.

علی بن محمد معروف به نصیرالدین تعلیقاتی بر شرح اصفهانی نوشته است در نهایت دقت و استواری و به همه اعتراضات اصفهانی بر خواجه پاسخ گفته و قوشچی از آنجا که پاسخ‌های کاشی را قانع ککنده یافته و توانایی رد آن را در خود ندیده از نقل سخنان او صرف نظر کرده . بر تعلیقات شریف گرگانی بسیاری از کلامیان و فیلسوفان حاشیه نگاشته‌اند . و از آن جمله ابن الخطیب (محمد بن ابراهیم) است که نسخه‌ای از حاشیه او در این فهرست معرفی گردید.

مقصد اول در ص۳۴۸ پایان می‌پذیرد.

انجام مقصد اول: ... بالقیاس الی ذلک الشیء المقترن بالمعلول یسمی عله عرضیه. تم المقصد الاولی.

ایران

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

20121031

MF

87856

a

Y