مما اشتهر فی الالسنه انه قدروی عن مولی العارفین یعسوب الدین امیر المومنین علیه و علی آله الاطیبین ... بسمله سبحانه و تعالی هذه الترجمه منی مبنی علی ضرب من الاحتمال ترجمه نوریه یجب ان یعلم ان المراد من الرجل ... .
... کل من علیها فان و یبقی رجه ربک ذوالجلال ... معادن العلم و الحکمه علیهم صلوات الله تعالی و سلامه الارفی و السلام.
تاریخ کتابت زیر هیچ یک از رسالهها نوشته نشده و به نظر میرسد در اواخر قرن ۱۲ق. یا در نیمه اول قرن ۱۳ق. کتابت شده.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ تحریری یک کاتب.
فرنگی.
تیماج تریاکی سیر.
1
2
1
در این فهرست رساله تنقیح به نام «رساله نقد المنطق للصدر قدس سره» یاد شده.
حاشیههایی از مولف و با امضاء «منه» در این نسخه هست و زیر بیشتر آنها نوشته شده «منه اعلی الله مقامه» (نظیر نسخه ۲/ ۱۷۱۱).
در آخر نسخه از پایان عبارت مولف نوشته شده «تم الکتاب الشریف الموسوم بالتنقیح لصدر الافاضل» نام میبرند.
1
این مجموعه متعلق به کتابخانه مرحوم تنکابنی بوده و بر پشت برگ آن فهرست رسالههای موجود در آن نوشته شده.
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۲۷۶-۲۲۷۷.
نک: ذریعه ۳۱/ ۲۰۹-۲۱۰.
نک: ش ۱/ ۳۳۰۸.
در شرح قمی از این شرح یاد شده این شرح با عنوان: (ترجمه نوریه) آغاز شده است. نگارنده نسخه دیگری از این شرح تاکنون ندیده است. صاحب ذریعه چهار شرح بر این حدیث یاد کرده که یکی از صاحب قوانین الاصول مرحوم میرزای قمی و دو شرح دیگر از میرزا محمدبن سلیمان تنکابنی ( - ۱۰۳۲ق.) است و چهار شرحی است که غنیمه الحجاز فی حل الالغاز نام دارد. (مولف وی در تمام متن حدیث را در آغاز آورده و در اینجا نقل میشود: «مما اشتهر فی الالسنه انه قد روی عن مولی العارفین یعسوب الدین امیر المونین (ع) انه سئل هل رایت فی الدنیا رجلا فقال رایت رجلا و انا الی الان اسئل عنه فقلت من انت فقال ان الطین فقلت من این فقال من الطین فقلت الی این فقال الی الطین فقلت من انا فقال انت ابوتراب فقلت انا انت فقال حاشاک هذا من الدین فی الدین انا انا و انا انا انا ذات الذوات و الذات للذات فقال عرفت فقلت نعم فقال امسک». میزا علی نقی احسائی پسر شیخ احمد احسائی ( - ۱۲۰۰ق.) و مولف رساله منهاج السالکین چاپ شده به سال ۱۳۷۵ق. در شرح رساله توحید قطب الدین محمد بن عبدالکریم قادری گیلانی این حدیث را نقل و شرح کرده است (مجلس ش ۱/ ۳۳۰۸؛ شرح توحید ) (جلد ۲/ ۹ چاپ اول ص ۹۴۲)).
پراکندههایی نیز در نسخه هست که اینجا ذکر میشود:
جواب نامه شیخ احمد احسایی (۱۰۰ر) به زبان عربی است.
پاسخ نامه هایی است که یکی از خواستاران شیخ احسایی به سوی او نوشته و عبارات آن را مسجع آورده است این پاسخ چنین نوشته شده: در جواب نامه شیخ عالیمقام عارف علام آقا شیخ احمد احسایی نوشته شد: یا من بلغ العلی کمالا/ یا من کشف الدجی جمالا/ به هر جمعیتی وصل تو جویم/ لعل الله یجمعنی و ایاک/ عجری عن تحریر شوقی الیکم/ کعجری عن ادارک المثول لدیکم/ سلامی و ان کان مثلی لا یلیق بکم/ و لکن سلام العلی الا علی علیکم. در پایان نامه این چنین آمده است: «فختم الله لنا کما ختم بعاقبه العاقبه و جمعنا و ایاکم بدار الزلفی و العاره بجاه اصحاب الولایه و اولیاء الوراثه... و السلام علیکم یا اهل الولایه و الربانیه ... والسلام».
تحقیق در معنی لفظ جلاله (۱۳۴ر) به زبان عربی است.
در گ ۱۳۴ر نخست چهار سطر از پایان رساله حدوث العالم آمده و آن گاه بقیه صفحه در تحقیق وضع اسم جلاله است و در آن از صدرای شیرازی یاد شده این رساله به جز رساله دوانی و فخر رازی است.
اسرار الایات و انوار البینات
/ صدر المتالهین شیرازی محمد بن ابراهیم ( - ۱۰۵۰ق.)