قال الشیخ قدس سره قد علمت ان للجسم مقدارا کمیا متصلا اشار الی هذا العلم فیما سبق بقوله بل هو فی نفسه کما هو عند الحس و تفصیل الکلام فی هذا المقام انه لا خلاف بین الحکماء و المتکلمین فی وجود جوهر مجرد بالذات... .
...قال الشارح قدس سره فی اتصافها بالعلیه الی وجود معلولها المتاخر عنها حاصل کلامه اتصاف العله بالعلیه بالفعل موقوف علی وجود المعلول من ان وجود المعلول متاخر عن وجود العله و تاخر وجود المعلول عن حقیقه العله...لجواز ان یکون صفه العلیه موقوفه علی وجود المعلول.
نوع خط:
تزئینات جلد:
به خط شکسته نستعلیق و با سطور به هم پیوسته و کلمات نزدیک به هم نوشته شده.
تیماج قرمز بدون مقوا.
2
1
حاشیههایی با نشان «منه» و یا بینشان بر کنار صفحات هست.
آقای مشکوه بر پشت یکی از برگهای اضافی آغاز دفتر خلاصهای از نوشته ذریعه را درباره شرح دشتکی بر هیاکل، نقل کردهاند.
1
بر پشت نخستین برگ دفتر نوشتهای است حاکی از تملک علی نقی پسر ملا شیخ محمد.
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۵۸۸.
حاشیهای است بر اوائل اشارات شیخ الرئیس و شرح اشارات خواجه (جوهریت جسم تا علیت هیولی و صورت) با عنوانهای «قال الشیخ» و «قال الشارح». در کتب فهرست و مراجع، نه در ضمن مولفات شمساء و نه در شمار حواشی شرح خواجه بر اشارات از این حاشیه یاد نشده است.
مولی شمسا در این حاشیه از الحکمه المتعالیه خود و نیز از رسالهای که در حدوث عالم نوشته بارها یاد کرده و از آن جمله (در برگ آخر دفتر) گوید: «به یاری خدا رسالهای خاص در حدوث عالم ساختهایم شامل همه جوانب بحث در این مسئله و در آن رساله براهین یقین بخش بر حدوث عالم اقامه کردهام و شبهات قائلان به قدم عالم را نیز آورده و جای غلط را در آنها نشان دادهام».
نسخه حاضر در زندگی مولی شمسا نوشته شده و بر کنارهای آن حاشیههایی با نشان «منه مد ظله العالی» دیده میشود.
در صدر نسخه (قبل از بسمله نام شمسا آمده و در پشت برگ نخست آن به خط نسبه کهنهای نوشته شده «حاشیه شمسیه بر کتاب شرح اشارات خواجه نصیرالدین طوسی» در این نسخه خط خوردگی و جبران سقطات و اصلاح کلمات در حواشی فراوان مشاهده میشود و در ذیل آن هیچ گونه قرینهای بر این که مولف کتاب را در این جا پایان داده، دیده نمیشود، جمله آخر نیمه تمام مانده و پس از آن چیزی نیامده و این کیفیت نیز خود موید آن است که نسخه اصل و به خط شما است خاصه آن که حواشی «منه مد ظله» به قلمی دیگر است.