عنوان

شرح رساله العلم

۱۰-۲۴۰۶۶

عربی

شرح رساله العلم

٬ گویا در قرن۱۱ق.

(۲۰۶پ-۲۲۵ر).

؛ وزیری کوچک. ۱۴/۵*۲۲سم. ۲۲۸گ. ۲۱س.

1

1

2

آغاز دیباچه جمال الدین بحرانی: الحمدلله علی ما اولانا من ملامح مناهج التوفیق ... .

آغاز پاسخ خواجه: (بسمله) اتانی کتاب فی البلاغه منته الی غایه لیست تقارب بالوصف ... و لناخذ فی مضغ کلام صاحب الرساله فصلا فصلا و تقریر ما یتقرر عندی منه او یرد علیه ... قال صاحب الرساله ... اعلم ادام الله هدایتک ... .

... و انما اوردت هذه المسائل اقتفاء لکلام اهل البحث عن هذه المسائل و لنختم الکلام ههنا و الحمدلله و لی التوفیق ... و اصحابه التابعین.

نوع خط:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نسخ و ثلث.

آهار مهره شکری رنگ و ضخیم.

تیماجی قرمز روشن.

1

1

2

بر پشت نخستین برگ چند سطر یادداشت بوده که سیاه کرده‌اند.

بر کنار برخی صفحات تعلیقات٬ عنوان‌های متناسب با موضوع تعلیقه‌های همان صفحه نوشته شده و «تعلیق‌ها» با قلم قرمز است.

برخی از سطور در حاشیه اصلاح و یا تصحیح شده.

1

3

این نسخه جزء کتب مرحوم تنکابنی بوده و یادداشت‌های او بر پشت برگ‌های اضافی آغاز و میان نسخه دیده می‌شود.

مهر بزرگ و مدوری در نسخه دیده می‌شود که نقش آن به درستی خوانا نیست.

نک: ذریعه ۱۳/ ۲۸۷-۲۸۸؛ کشف الحجب و الاستار ص۳۳۵؛ احوال و آثار خواجه از مدرس رضوی ص ۵۵، ۱۱۰، ۱۲۴، ۲۶۸-۲۷۰؛ دانشگاه ۳/ ۱۸۰-۱۸۱ و ۶۳۴، ۶/ ۲۵۶۰، ۹/ ۱۳۳۵، ش ۱/ ۲۵۳۹، ص ۸۸۱، ش ۲۱/ ۲۱۹۸، ۱۱/ ۲۱۰۸، ش ۲/ ۳۱۵۳؛ ادبیات ص ۳۳۴؛ مجموعه حکمت در ادبیات ص۵۹؛ مجلس ش ۱/ ۱۸۶۲.

ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۲۷۰.

احمد بن سعاده بحرانی در مسئله علم تحقیق کرده و اصلی ساخته و بر اصل مذکور ۲۴ مسئله متفرع گردانیده و این ۲۴ مسئله را در آخر رساله خود فهرست وار یاد کرد ولی خود نتوانست و توفیق نیافت و پس از درگذشت او اسماعیل بن سلیمان بحرانی ملقب به جمال الدین که خود شاگرد احمد بن سعاده و استاد کمال الدین بن میثم بحرانی بود نوشته استاد را عینا به نزد خواجه نصیر طوسی فرستاد تا وی درباره تفریعات مذکور تحقیق کند و برای آن ۲۴ مسئله شرح نویسد. خواجه نامه جمال الدین بحرانی را با نامه ای مبسوط پاسخ گفت و سپس به شرح و تعلیق بر تمام رساله علم بحرانی شرح و تعلیق نگاشت (و به نوشتن تفصیل ۲۴ مسئله مزبور بسنده نکرد). جمال الدین علی بحرانی کتاب استاد خود را به ضمیمه پاسخ خواجه به نامه خود و رساله خواجه در شرح رساله علم به صورت یک رساله (کتاب مورد سخن) درآورد و بر آن دیباچه‌ای نوشت. در بسیاری از نسخ در آغاز رساله و یا در آغاز شرح خواجه به جای قال جمال الدین علی بن سلیمان «قال کمال الدین علی بن میثم» است و آن موجب آن شده است که برخی مانند صاحب کشف الحجب (ص ۳۳۵) مولف رساله العلم را کمال الدین بن میثم بحرانی شاگرد جمال الدین بن سلیمان تصور کنند.

این نسخه به ترتیب شامل دیباچه علی بن سلیمان٬ رساله احمد بن سعاده٬ رساله خواجه در شرح رساله العلم و پاسخ به علی بن سلیمان است. در کنار بسیاری از صفحات فاصله رساله سقطات متن جبران گردیده.

مصارع المصارع

/ خواجه نصیرالدین طوسی

1036261

ایران

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

فهرست نویسی قبلی

MF

87856

a

Y