عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۲۱۱۴۱
عربی
شرح دیوان علقمه
[نسخه خطی]
/ عاصم بن ایوب بطلیوسی
میرزا علیرضای رشتی مستوفی دیوان
۱۸۶پ - ۱۹۳پ.
شش، ۲۳۵، یک برگ، ۱۷/۹*۲۸/۶، ۲۷ سطر، ۱۰/۵*۲۰/۵.
(بنا بر نوشته فرهاد میرزا نام کاتب در آغاز نسخه آمده است).
1
2
قال علقمه بن عبده بن النعمان بن قیس احد بنی بنی عبید بن ربیعه و هی ربیعه الجوع بن مالک بن زید... فقال: طحا بک قلب فی الحسان طروب/ بعید الشباب عصر حسان مشیب
طحا بک اتسع یقال طحا یطحو مثل دحا یدحو و طحا بک همک یطحا طحوا و طحیا ای ذهب بک.
و المائح الذی ینزل فی البئر و یستقی شبه سرعه بسط ذراعیها بذراعی ماتح ینزع دلوا من بئر قد تجرد لذلک. و الحمدلله اولا و اخرا قد تم شرح اشعار علقمه بعون الله و حسن توفیقه.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
رکابه نویسی:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق شکسته‌آمیز.
عناوین و نشانیها و در بعضی از رساله‌های گزارشی ابیات اصلی به قلم شنگرف.
عناوین پیش از رنگ‌نویسی در حاشیه با قلم سیاه نوشته شده بوده است.
سطراندازی شده با قلم آهنی.
دارد.
حنایی آهار مهره نازک.
میشن قهوه‌ای مقوایی ساده. قطر: ۳/۲.
1
2
در برگهایی که بین رساله‌ها سفید مانده‌اند اثر سطراندازیها کاملا واضح و مشخص است.
جزوها ۸ برگی.
بالای بیشتر صفحات جملات و کلماتی همچون «هو»، «یا علی مدد»، «یا علی ادرکنی»، «رب یسر یا علی مدد»، «رب یسر» و مانند آنها نوشته شده است.
در آغازین برگ نسخه فرهاد میرزا کاتب نسخه را هم معرفی کرده است: «هو. این مجموعه که مشتمل بر اشعار عرب و مکاتیب و خطب ادبا و شعرا و فصحاست از اول تا آخر بخط مرحوم مغفور میرزا علیرضای رشتی مستوفی دیوان اعلی است. کتاب کوشی الروض خطت سطوره/ ید ابن هلال عن فم ابن هلال// و هممت به حتی توهمت لفظه/ نجوم لیال ام سموط لال، در دارالخلافه طهران - صانها الله عن الحدثان - در شهر صفر المظفر. اللهم اختمه بالخیر و الظفر سنه اربع و ستین و ماتین بعد الالف داخل کتابخانه این بنده درگاه جهانیان پناه شد بالبیع الشرعی و تملک الملی. اللهم انفعنا من فوایده و فرائده و شوارده و قصایده و انا العبد المذنب العاصی».
نقش مهر فرهاد میرزا در صفحه خاتمه آخرین رساله مجموعه هم دیده می‌شود.
برگ ۵ر (از الحاقات آغاز نسخه) یادداشت فرهاد میرزا در پنجشنبه ۱۱ شعبان ۱۲۶۴ق در طهران.
در برگ آخر نسخه تاریخ و ماده تاریخ وفات محمد شاه قاجار به خط فرهاد میرزا در شب سه‌شنبه ۶ شوال المکرم ۱۲۶۴ق در قصر جدید محمدی المبنیه فی غربی التجریش من قراء شمیران از شب مزبور دو ساعت و سی و پنج دقیقه گذشته در سن ۴۱ سال و یازده ماه قمری. با این ماده تاریخها «العاقبه للمتقین» و «محمد پادشاه در قصر جدید مرد».
نسخه کامل است.
در حاشیه تصحیح شده.
با حاشیه‌نویسی فراوان.
میزان حاشیه‌ها در رساله‌ها مختلف متفاوت است. مثلا شرح دیوان امروالقیس بیشترین یادداشتهای توضیحی را در کناره صفحات و میان سطور دارد.
در حاشیه برگ ۱۴۶ر دو بیت شعر به خط کاتب نسخه با این تاریخ در ذیل آن: «در منزل ابخوری از توابع دامغان باتمام رسید تحریرا سلخ ربیع الاول ستع۱۲۵۰.
1
3
در آغازین برگ نسخه یادداشت تملک فرهاد میرزا.
خریداری کتابخانه پیش از سال ۱۲۳۰ش.
زیر تملک فرهاد میرزا مهر بیضوی کوچک او به نقش: «نایب الایاله» با تاریخی که ظاهرا ۱۲۵۲ باشد.
برگ ۵ر مهر چهارگوش طغرا مانند فرهاد میرزا با نقش: «نایب الایاله ۱۲۶۴» به خط ثلث.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۴۶۰.
نک: آستان قدس، ۷/ ۶۱۰ و ۷۶۰؛ مجلس، ۲۲/ ۴۶، ش ۲/۱۲۳ طباطبایی؛ ملک، ۶/ ۲۳ و ۸/ ۲۳۹ - ۲۴۰؛ معجم التاریخ التراث الاسلامی، ۲/ ۱۳۲۰؛ معهد المخطوطات، ادب، ۴/ ۱۳۸ - ۱۳۹؛ تاریخ نگارشهای عربی، ۲/ ۲۰۸ - ۲۱۰. نسخه ش ۳/۷۲۰۴ مجلس همین شرح است اما در فهرست، ۲۵/ ۲۰۴ با نام دیوان علقمه معرفی شده. و دو نسخه ناشناخته این شرح در جدید گلپایگانی، ۵/ ۲۵۸۱ و ملی تهران، ۱۰/ ۹۳ - ۹۴.
نام مجموعه در ابتدا «مجموعه رسایل و اشعار و شرح قصاید عربی» نوشته شده است.
این رساله جزو قسمت فهرست مطالب مجموعه است.
قصیده نشاطی خان
1035289
ادبیات
۸۹۵۱
/
۳۱
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120908
MF
87856
a
Y
