عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۲۱۱۳۸
عربی
دیوان امروالقیس
[نسخه خطی]
/ از: جندح بن حجر کندی، امروالقیس
در راه بازگشت از مشهد رضوی
میرزا علیرضای رشتی مستوفی دیوان
پیش از ظهر یکشنبه ۳ روز مانده به پایان ربیع الاول ۱۲۵۰ق.
۱۳۴پ - ۱۴۶ر.
شش، ۲۳۵، یک برگ، ۱۷/۹*۲۸/۶، ۲۷ سطر، ۱۰/۵*۲۰/۵.
(بنا بر نوشته فرهاد میرزا نام کاتب در آغاز نسخه آمده است).
1
2
3
قال الامام العالم العلامه و الحبر البحر الفهامه النحوی اللغوی البیانی الرئیس ابن الانباری... رایت دیوان امرءالقیس مختلف الروایات و مضطرب الاقوال و العبارات باختلاف جامعیه و اضطراب آراء ناقلیه. احببت ان اجمعه بروایاته و اصحح الاقوال من عباراته و اذکر نسبه الی ادم علی نبینا و علیه السلم و اجل بعض لغته العویصه کما ذکره الاعلام فاقول و بالله التوفیق. قال امرءالقیس بن حجر بن الحرث بن الملک...
قفا نبک من ذکری حبیب و منزل/ بسقط اللوی بین الدخول فحومل
قال ابن الانباری جامعه هذا ما وقفنا علیه من شعر حامل لواء الشعر ذی القروح... بن یشحب بن غریب بن قحطان الکندی.
جمعته من شرح التبریزی العلامه و من شروح الدیوان کالشرح الذی احال علیه السعد التفتازانی المولی فی مطوله و شرح العلامه الزوزنی و شرح اخر مجهول و دیوان الفحول العشره و غیرها من الشروح المعتبره و کتب اللغه الصحیحه و الحمدلله اولا و اخرا و باطنا و ظاهرا. و قد فرغت من کتابته ضحوه یوم الاحد لثلاث بقین من شهر ربیع‌الاول من شهور سنه خمسین و مائتین بعد الالف من الهجره النبویه علی هاجرها و آله آلاف من الصلوه و التحیه و قد اشتغلت بکتابته فی السفر الذی کنت راجعا من المشهد الرضوی صلوات الله و سلامه علیه و علی ابائه و ابنائه و القلب من الاحزان ملان و الصدر مجروح و الدمع مسفوح و العین مقروح من جفاء الخلان و عذر الاخوان و نکر الزمان و تواتر الحدثان و من الله ارجو ان یکشف بابی من الهم و ان یفرج الکرب و الغم و الیه اشکو بثی و حزنی و هو حسبی و نعم الوکیل.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
رکابه نویسی:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق شکسته‌آمیز.
عناوین و نشانیها و در بعضی از رساله‌های گزارشی ابیات اصلی به قلم شنگرف.
عناوین پیش از رنگ‌نویسی در حاشیه با قلم سیاه نوشته شده بوده است.
سطراندازی شده با قلم آهنی.
دارد.
حنایی آهار مهره نازک.
میشن قهوه‌ای مقوایی ساده. قطر: ۳/۲.
1
2
در برگهایی که بین رساله‌ها سفید مانده‌اند اثر سطراندازیها کاملا واضح و مشخص است.
جزوها ۸ برگی.
بالای بیشتر صفحات جملات و کلماتی همچون «هو»، «یا علی مدد»، «یا علی ادرکنی»، «رب یسر یا علی مدد»، «رب یسر» و مانند آنها نوشته شده است.
در آغازین برگ نسخه فرهاد میرزا کاتب نسخه را هم معرفی کرده است: «هو. این مجموعه که مشتمل بر اشعار عرب و مکاتیب و خطب ادبا و شعرا و فصحاست از اول تا آخر بخط مرحوم مغفور میرزا علیرضای رشتی مستوفی دیوان اعلی است. کتاب کوشی الروض خطت سطوره/ ید ابن هلال عن فم ابن هلال// و هممت به حتی توهمت لفظه/ نجوم لیال ام سموط لال، در دارالخلافه طهران - صانها الله عن الحدثان - در شهر صفر المظفر. اللهم اختمه بالخیر و الظفر سنه اربع و ستین و ماتین بعد الالف داخل کتابخانه این بنده درگاه جهانیان پناه شد بالبیع الشرعی و تملک الملی. اللهم انفعنا من فوایده و فرائده و شوارده و قصایده و انا العبد المذنب العاصی».
نقش مهر فرهاد میرزا در صفحه خاتمه آخرین رساله مجموعه هم دیده می‌شود.
برگ ۵ر (از الحاقات آغاز نسخه) یادداشت فرهاد میرزا در پنجشنبه ۱۱ شعبان ۱۲۶۴ق در طهران.
در برگ آخر نسخه تاریخ و ماده تاریخ وفات محمد شاه قاجار به خط فرهاد میرزا در شب سه‌شنبه ۶ شوال المکرم ۱۲۶۴ق در قصر جدید محمدی المبنیه فی غربی التجریش من قراء شمیران از شب مزبور دو ساعت و سی و پنج دقیقه گذشته در سن ۴۱ سال و یازده ماه قمری. با این ماده تاریخها «العاقبه للمتقین» و «محمد پادشاه در قصر جدید مرد».
در حاشیه تصحیح شده.
با حاشیه‌نویسی فراوان.
میزان حاشیه‌ها در رساله‌ها مختلف متفاوت است. مثلا شرح دیوان امروالقیس بیشترین یادداشتهای توضیحی را در کناره صفحات و میان سطور دارد.
در حاشیه برگ ۱۴۶ر دو بیت شعر به خط کاتب نسخه با این تاریخ در ذیل آن: «در منزل ابخوری از توابع دامغان باتمام رسید تحریرا سلخ ربیع الاول ستع۱۲۵۰.
1
3
در آغازین برگ نسخه یادداشت تملک فرهاد میرزا.
خریداری کتابخانه پیش از سال ۱۲۳۰ش.
زیر تملک فرهاد میرزا مهر بیضوی کوچک او به نقش: «نایب الایاله» با تاریخی که ظاهرا ۱۲۵۲ باشد.
برگ ۵ر مهر چهارگوش طغرا مانند فرهاد میرزا با نقش: «نایب الایاله ۱۲۶۴» به خط ثلث.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۴۵۸-۴۵۹.
نک: مرکز احیاء میراث، ۴/ ۴۵ - ۴۶؛ مجلس، ۲۲/ پاورقی ص ۴۶؛ دنا، ۵/ ۴۳؛ تاریخ نگارشهای عربی، ۲/ ۲۱۰ - ۲۱۴؛ دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۳/ ۴۶ - ۵۰ و ۱۰/ ۲۰۸ - ۲۱۱؛ معجم التاریخ التراث الاسلامی، ۱/ ۷۱۳.
نام مجموعه در ابتدا «مجموعه رسایل و اشعار و شرح قصاید عربی» نوشته شده است.
این رساله جزو قسمت فهرست مطالب مجموعه است.
به روایت محمد بن قاسم انباری (۲۷۱-۳۲۸ق). از این تدوین سزگین و بروکلمان یاد نکرده‌اند.
قصیده نشاطی خان
1035289
ادبیات
۸۹۵۱
/
۲۸
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120905
MF
87856
a
Y
