/ از: محمد بن عبدالله بن قاضی عجلون شافعی (۸۳۱-۸۷۶ق)
: کاتب: درویش محمد بن حاج ولی بن حاج رسول طرسوسی برازی حنفی قادری ملقب به قوپرانی از گروه پیجان
، تاریخ کتابت: بین ظهر و عصر شنبه ۲۵ صفر ۱۱۲۴ق.
۴۵پ - ۸۸ر
؛قطع: دو، ۳۳۴، پنج برگ، ۳/۱۲*۴/۱۵، ۱۳-۱۲ سطر، ۹*۱۵.
پایان یافته در ۱۱ رجب ۸۵۹ق.
1
2
3
الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لو لا ان هدانا الله سبحانه من آله منزه عن شوائب النقص... و بعد فان اعظم العلوم و اعلاها و اقومها حجه و اجلاها علم اصول الدین المسمی بعلم الکلام... ساحمد ربی طاعه و تعبدا/ و انظم عقدا فی العقیده اوحدا، ش. بدا بحمدالله تعالی للحدیث الوارد ان النبی صلی الله علیه و سلم کل امر ذی بال لا یبدا فیه بحمدالله فهو اجذم.
و من الحنفیه الطحاوی و من الحنابله ابن بطه رحمهم الله تعالی ولیکن هذا اخر ما اردت ایراده فی هذا الشرح المبارک نفع الله به مولفه و کاتبه و قاریه و غفرلهم و لمن دعا لهم بالمغفره و الرحمه و لسایر المسلمین اجمعین آمین.
و کان الفراغ من هذا النسخه الشریف المکرم المعظم نهار السبه بین الظهر و العصر فی الیوم خمسه و عشرین من شهر صفر المبارک لسنه اربع و عشرین و مایه و الف علی (کذا) ید العبد الضعیف الراجی شفاعه نبیه المصطفا الشریف محمد ابن ولی ابن الحاج رسول البرازی من جماعه پیجان غفرالله له و لوالدیه و رحم الله عبدا نظر فیه و قرا لکاتبه الفاتحه و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه و سلم.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
رکابه نویسی:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین و نشانیها شنگرف.
نسخهپردازی عثمانی؛ برگهای ۴۵-۶۶ و ۲۲۰-۲۷۳ جدولکشی شده با شنگرف.
دارد.
فرنگی نخودی آهار مهره.
میشن زیتونی، که به مرور زمان قسمتهای حاشیهای و عطف آن تغییر رنگ داده است، مجدول. قطر: ۴/۵.
1
3
2
نسخه کامل است.
در رسالههای گزارشی متن اصلی نوشته شده با قلم شنگرف، یا آن که با خطوطی بر روی عباراتش از شرح متمایز شده است.
۹ برگ اول به خط و کاغذی جدیدتر است.
در برگ ۹ر سه دعا به نقل از صاحب الفردوس و اذکار ساچقلیزاده.
در دو برگ آغازین نسخه فهرست رسالههای مجموعه.
صفحه ۷۹پ برعکس کتابت شده است.
آثار سطراندازی در ورقهای نسخه باقیمانده است.
جزوها ۱۰ برگی.
نشان صحاف در بالای سمت چپ اوراق وسط هر جزو (به صورت خط موربی که با قلم آهنی بر کاغذ کشیده شده و تنها در برابر نور یا با لمس قابل تشخیص است).
در حاشیه تصحیح شده.
بعضی از رسالهها حاشیهنویسی هم دارد.
1
3
در دو برگ آغازین نسخه تملک محمد بن مقداد و فرهاد بن ولیعهد در غره شعبان ۱۳۰۵ق.
خریداری کتابخانه پیش از سال ۱۳۲۰ش.
در دو برگ آغازین نسخه مهر هشت گوش نامنتظم محمد بن مقداد به نقش: «الهی برآور مراد محمد ۱۲۴۱».
نک: نشریه نسخههای خطی، ۳/ ۴۱؛ ملک، ۵/ ۲۴۵؛ دارالکتب قاهره، فواد سید، ۱/ ۱۰۱؛ معجم التاریخ التراث الاسلامی، ۴/ ۲۵۱۰ (با اشتباه در نام مولف و تاریخ زندگی او) و ۲۸۶۷ و ۵/ ۳۲۷۷؛ اوقاف موصل، ۳/ ۱۳۶ و ۱۶۳ و ۵/ ۲۹ و ۹/ ۲۸۴ - ۲۸۵؛ کشف الظنون، ۲/ ۱۱۴۲ - ۱۱۴۳ و ۱۱۵۸ و ۱۳۴۰؛ الاعلام، ۶/ ۲۳۸.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۱۹۹-۲۰۰.
شرح قصیده العقائد الشیبانیه محمد بن ادریس شافعی (۱۵۰-۲۰۴ق) است: «و حین کان هذا الشرح فیما ظهر لنا اول شرح الف علیها مع وفائه بحل مقاصدها و ابرازه المعانی المستکنه لدیها.
با نشانههای «ص» و «ش» متن و شرح از هم متمایز شدهاند.
پیش از بحث درباره قصیده ۳ فائده بر گزارش مقدم شده است:
۱. ذکروا لعلم اصول الدین تعریفات منها...
۲. یسمی علم الکلام لان مباحثه کان...
۳. هذا العلم اشرف العلوم لانه...
بر عقیده شیبانی دو نفر با نام بدیع المعانی فی شرح العقیده الشیبانی شرح نوشتهاند: یکی ابن قاضی عجلون که همین نسخه است و دیگری علی بن عطیه حموی، شیخ علوان (۹۳۶ق). از این جهت در برخی از منابع در معرفی نسخههای شرح العقیده آشفتگی دیده میشود. تا آن جا که بررسی کردم نسخههایی که در اوقاف موصل، ۲/ ۲۶ و ۲۸۵؛ مختصر مجلس، ۱۰۶ و کشف الظنون، ۲/ ۱۳۴۰ معرفی شدهاند تالیف ابن قاضی عجلوناند که به اشتباه به شیخ علوان منتسب شدهاند.