عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۹۶۷۸
فارسی
انتخاب تحفه الفقیر و هدیه الحقیر
[نسخه خطی]
/ از: علی بن علی یزدی، شرف‌الدین (-۸۵۸ق)
، تاریخ کتابت: ۲۷ ربیع الاول ۱۱۰۹ق.
۷ر - ۳۶پ
؛یک، ۳۳۵، یک برگ، ۳/۱۶*۷/۲۴، سطور چلیپا، ۱۴*۲۳.
1
2
3
«انتخاب تحفه الفقیر از انتخاب ملا شرف‌الدین علی یزدی. الباب الاول فی التوحید. کمال اسمعیل. ای صفات تو بیانها را زبان انداخته/ عزت ذاتت یقین را در گمان انداخته».
تا جهان باد در جهان باشی/ وز بد خلق در امان باشی// ختم کردم بر دعا کاندر دعای حضرتت/ خود اجابت را به طبع روح الامین امین کند
«تمت. تمام شد انتخاب کتاب تحفه الفقیر... شرف‌الدین علی یزدی بتاریخ بیست و هفتم شهر ربیع‌الاول سنه ۱۱۰۹. الهی... سنه عاقبت به خیر و خوبی گذرد بمحمد و آله».
نوشته‌های این جنگ بسیار ریز و درهم کتابت شده است از این جهت در بعضی از بخشها خط نسخه بسیار سخت خوانده می‌شود.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
عناوین و نشانیها شنگرف، در متن بین پاره‌های اشعار دوایر شنگرف رنگ کشیده شده است.
نخودی آهار مهره.
تیماج قهوه‌ای ضربی با ترنج و سر ترنج عنابی. عطف و سجاف جدیدتر و مرمت شده. قطر: ۱/۵.
1
1
2
1
2
1
1
1
1
1
نوشته‌های متن و حاشیه از هم جداست و نسخه تا برگ ۳۰۷ در حاشیه کتابت دارد. در متن بیشتر بخشها به صورت سه ستون چلیپا و سه ستون تک سطری (بین سطور چلیپا) از پایین به بالا نوشته شده است به صورتی که از آغاز سمت راست هر صفحه متن آغاز و پایین سمت چپ مطلب پایان می‌یابد.
کاتب سعی می‌کرده با این طرز کتاب‌پردازی و ریز نوشتن کلمات و حروف مطالب بیشتری را در فضایی کم جای دهد.
در وسط حاشیه‌های نسخه از گردش ۹۰ درجه‌ای قلم و زاویه کتاب مثلث توخالی کوچکی در همه صفحات شکل گرفته است.
یک غزل در برگ ۶۷ر به عمد سیاه شده است.
در حاشیه ص ۳۰۸ر اشعاری به خط جدید اضافه شده است.
در برگ آخر نسخه تاریخ جواب گرفتن در ۲۷ صفر ۱۱۵۸ق و چند یادداشت معاملاتی به سیاق.
دارای برگ شمار قدیمی در گوشه سمت چپ بالای برگها. این برگ شماری تا برگ نهم به عدد است و پس از آن تا پایان نسخه به سیاق ادامه یافته است.
پایان هر برگ دو رکابه نوشته شده است: یکی مربوط به متن و دیگری حاشیه. رکابه‌ها معمولا چند کلمه‌ای است و هر دو عبارت رکابه در کنار هم نوشته شده‌اند. در حاشیه آخرین سطر بخش روی برگها هم اولین کلمات سطر آغازین صفحه بعدی به مثابه رکابه تکرار شده است.
سطراندازی شده با مسطر. اثرات سطراندازی هم که به صورت سه ستونه با حاشیه تهیه شده بود در جای جای نسخه مشهود است.
جزوها ۸ برگی.
3
3
3
1
آغاز نسخه مهر کتابخانه باقر ترقی به شماره ۲.
در برگهای ۱ر و ۲ر مهر مربع: «محمد اشرف است ۱۱۷۴».
در برگ آخر نسخه سه مهر سیاه شده (دو تا بیضوی و یکی مستطیل).
خریداری از باقر ترقی در تیر ۱۳۴۸ش.
در نسخه ما نام این ابواب و بخشها آمده است:
الباب الاول: فی التوحید.
الباب الثانی: فی نعت.
الباب الثالث: فی الموعظه و النصایح.
الباب الرابع: فی مکارم الاخلاق.
الباب الخامس: فی العزله و القناعه.
الباب السادس: فی الحریفان.
الباب السابع: ندارد.
الباب الثامن: فی الافتخار و علو البهیمه.
الباب التاسع: فی الایمان و القسمتان.
الباب العاشر: فی المدایح و یتفرع منها تسعه فصول.
فصل: فی العدل.
الفصل الثانی: فی الجهد و السخاوه.
الفصل الثالث: فی اللطف و الخلق.
الفصل السادس: فی العتق و العهد.
الفصل السابع: فی الحلم.
الفصل الثامن: فی العزم.
الفصل التاسع: فی الحزم.
الباب الحادی عشر: فی مدح النساء.
الباب الثانی عشر: فی حسن الخلق.
الباب الثالث عشر: فی حسن الخلق.
الباب السادس [عشر]: فی شکایه الزمان و الاخوان.
الباب السابع [عشر]: فی الامثال و الحکم.
- فی الوجه.
- فی الحاجب.
- فی العین.
- فی الصدع (؟).
- فی الخال.
- فی الخط.
- فی الفم.
- فی الشف.
- فی الفرس.
- فی القبله.
- فی الذقن.
- فی القد.
- فی المنطق.
- الباب التاسع عشر: فی مایحتاج فی المکاتبات و هو قسمان: الاول فی الخطاب و الثانی فی الجواب و یتفرع من القسم الاول ثمانیه عشر فصولا:
الفصل الاول: فی اهداء السلم.
الفصل الرابع: فی الاعتذار علی الظهر.
الفصل الخامس: فی العتاب علی قطع المکاتبه و طلب الجواب.
الفصل السادس: فی... اللطیف و سواله بالوصال.
الفصل السابع: فی الاعتذار عن برکه الکنایه.
الفصل الثامن: فی الاعتذار عن ترک الالقاب و الاستفتاء عن شرح الاحوال.
الفصل التاسع: فی ذکر الحب و مذاکره ایام الوصل و التاسف علی... و فی ملامات بها.
الفصل العاشر: فی ذکر المنازل و المراحل.
الفصل الحادی عشر: فی ورد الخبر و الاستخبار.
الفصل الثانی عشر: فی تقارب القلوب مع تباعد الدیار.
الفصل الثالث عشر: فی الاعتذار عن... الزیاره و ترکیب الملازمه.
الفصل الرابع عشر: فی اظهار المحبه و الولاء قبل الرویه و اللقاء.
الفصل الخامس عشر: فی الوداع.
الفصل السادس عشر: فی ما یصلح فی عنوان الکتابه.
الفصل السابع عشر: فی الدعاء وقت السفر.
الفصل الثامن عشر: فی بیان کیفیه حال الکاتب.
القسم الثانی: فی الجواب.
الباب العشرون: فی الاخلاص و الموعظه علی... بان المحبه فی الجوامع کله.
الباب الحادی و العشرون: فی الرجا و الفرج بعد الشده.
الباب الثانی و العشرون: فی... (ناخوانا).
الباب الثالث و العشرون: فی... و الاستعطاف.
الباب الرابع و العشرون: فی الشکر و الثناء.
الباب الخامس و العشرون: فی الخطاب.
الباب السادس و العشرون: فی الاعتذار و الشفاعه و الاستغفار.
الباب السابع و العشرون:
- فی النیروز.
- فی الولاده.
- فی الزمان.
الباب الثامن و العشرون: فی المقدره علی الاوجاع و الامراض و... الدعاء برسم العاده و الابتهاج بصحه.
الباب التاسع و العشرون: فی الاستدعا الحضور.
الباب الحادی و الثلثون: فی الدخول و الشکایت عن البواب.
الباب الثانی و الثلثون: فی...
الباب الثالث و الثلثون: فی صفه النهار و طلوع الصبح.
الباب الرابع و الثلثون: فی طلوع الصبح.
الباب الخامس و الثلثون: فی اللیل و ما یتعلق به.
الباب السادس و الثلثون: فی النهلان.
الباب السابع و الثلثون: فی السحاب.
الباب الثامن و الثلثون: فی الشمس.
الباب التاسع و الثلثون: فی البراج.
الباب الاربعون: فی...
الباب الحادی و الاربعون: فی البداء و الجبال.
الباب الثانی و الاربعون: فی القلاع و الحصون.
الباب الثالث و الاربعون: فی السیف.
الباب الرابع و الاربعون: فی العلم.
الباب الخامس و الاربعون: فی الدوات و السداد.
الباب السادس و الاربعون: فی الحرب و السحقان.
الباب السابع و الاربعون: فی العرس.
الباب الثامن و الاربعون: فی الجمل.
الباب التاسع و الاربعون: فی الفیل.
الباب الخمسون: فی الوصف الخط و الکتاب فی السفر.
الباب الحادی و الخمسون: فی ذم الشعر و الشاعر.
الباب الثانی و الخمسون: فی النار.
الباب الثالث و الخمسون: فی الریح.
الباب الرابع و الخمسون: فی الماء.
الباب الخامس و الخمسون: فی السفینه.
الباب السادس و الخمسون: فی الظلم و الفتن و الحوادث.
و پس از آن بدون ترتیب این سه باب:
الباب السادس عشر: فی الشتاء.
الباب السابع عشر: فی الخمر یات.
الباب الثامن عشر: فی الغزل و النصب.
الباب السابع و الخمسون: فی الحبس و القید.
الباب الثامن و الخمسون: فی الحب علی السفر.
الباب التاسع و الخمسون: فی الحب علی المقام.
الباب الستون: فی المطایبات.
الباب الحادی و الستون: فی الشیب و التاسف علی الشباب.
الباب الثانی و الستون: فی المراثی و التغازی.
الباب الثالث و الستون: فی المتفرقات بطریق التهجی.
الباب الرابع و الستون: فی... و حسن المقطع.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۱۳۱-۱۳۳.
نک: بوهار هند، ج ۱، ص ۳۱۰ - ۳۱۱.
شرف‌الدین علی یزدی گلچینی موضوعی از اشعار عربی و فارسی انتخاب و آن را به نام تحفه الفقیر و هدیه الحقیر نامگذاری کرد. این جنگ ادبی ۶۴ باب دارد و تنها یک نسخه دیگر از آن سراغ داریم که به شماره ۴۳۱ در کتابخانه بوهار هند نگهداری می‌شود (مورخ ۱۹ ذیحجه ۱۰۱۹ق). نسخه ما منتخبی از آن کتاب است که تنها بعضی از اشعار فارسی در آن آمده است و از این جهت دومین نسخه کتاب به شمار می‌رود که تاکنون شناسایی شده است.
اشعار
1012485
ادبیات
۸۸۵۳
/
۲
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120510
MF
87856
1
a
Y
