عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۹۵۴۴
فارسی
[احکام نجوم]
[نسخه خطی]
: کاتب: میر جمال‌الدین محمد حسنی
ص. ۳۴۳ - ۳۵۰
؛قطع: دو، ۳۵۱، یک برگ، ۳/۲۲*۹/۳۴، سطور و اندازه‌ها مختلف.
1
2
«الحمدلله رب العاقبه للمتقین (و کذا) و الصلوه و السلام علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین. اما بعد این رساله‌ای است در کلمات اختیار. باب اول در احوال کواکب. زحل سرد و خشک مذکر خالی».
«اگر مح این را با اول دلو جمع کردیم شد موضع اثنی مواضع اثنی عشریه. هاگر مخ خداوند شمس مشتری باشد والله اعلم بالصواب».
مولف ناشناخته است.
دستخط گلچین معانی در آغاز نسخه دیده می‌شود که نوشته است: «فیش تهیه شد».
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ و نستعلیق.
عناوین و نشانیها شنگرف.
بین پاره‌های اشعار سه نقطه مثلثی شکل شنگرف رنگ (:.) رساله‌های نجومی با جداول و دوایر ستاره‌شناسی، اشعار چند ستونی (به تناسب از ۲ تا ۸ ستون).
چند نوع. بیشتر بخشها شرقی نخودی آهار مهره نازک و کمی از آن فرنگی.
میشن مشکی ساده، عطف چرم قهوه‌ای. قطر: ۶.
1
2
2
1
1
1
تصحیح شده، در بعضی از رساله‌ها این تصحیحات با شماره در حاشیه و متن مشخص شده است.
حاشیه‌نویسی بین سطور و کناره صفحات، پیش از شروع رساله‌های اصلی نام آنها به قلم شنگرف در حاشیه سمت چپ بالای صفحات نوشته شده است.
در حاشیه صفحه ۹۰ نوشته شده: «بلغ مقابله اسامی شنگرفی».
جای سطراندازی در بعضی از رساله‌ها به وضوح مشخص است (مانند مثنوی مولوی).
برگهایی هم در وسط نسخه سفید مانده است.
سه نوع برگ شمار در بالای صفحات ثبت شده است.
3
1
صفحه ۳۱۴ یک مهر بیضوی نقش بسته اما عبارت آن خوانده نمی‌شود.
خریداری کتابخانه پیش از سال ۱۳۲۰ش.
تنظیم شده در ۹ باب به شرح زیر:
باب اول: در احوال کواکب.
باب دوم: در بروج.
باب سیوم: در فرح و ترح.
باب چهارم: در جرم کواکب علویین.
باب پنجم: در انظار.
باب ششم: در مستولی و مستولی.
باب هفتم: در ضعف و قوی کواکب و رد و قبول آن چه اکابر این فن از ضعف و قوت کواکب حصر فرموده‌اند.
باب هشتم: در رد و قبول و آن چه متعلق است بدان.
باب نهم: در اختیارات بیوت کلی دوازده‌گانه، در ۳ فصل:
فصل اول: بیوت دوازده خانه.
فصل دوم: در اختیارات کلی.
فصل [سوم]: در بیان چیزهایی که رعایت آن سبب کمال اختیار بود.
فصل: در آن چه احتراز واجب است.
فصل: آن چه تعلق به رب طالع و رب بیت قمر دارد.
فصل: در آن که اختیار چگونه باید کرد در وقتی که تاخیر میسر نشود.
فصل: در طول و عرض و ارباع عالم.
گلچین معانی پیشتر این نسخه را دیده و فهرست مختصری از آن در نشریه نسخه‌های خطی، ج ۵، ص ۱۶۴-۱۶۵ تهیه کرده بود.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۹۶.
نک: فهرستواره، ج ۴، ص ۲۷۶۳ - ۲۷۶۴ و ۲۹۱۸ و ۳۰۷۶ (بخشبندی هیچ یک از این رساله‌ها مطابق با نسخه ما نیست).
در صفحه ۳۴۷ برای گرفتن طالع روز ۲۵ رجب ۸۶۹ق و ساعت چهارم روز پنجشنبه ۸۸۹ق به افق دارالامان شماخی زایچه کشیده شده که می‌تواند نشان دهنده زمان تقریبی تالیف کتاب باشد.
در سطر آغازین کتاب از «اختیار» یاد شده است. وی می‌تواند همان محمد بن محمد مشهور به اختیار باشد که چندین کتاب نجومی از او می‌شناسیم. از زمان زندگی محمد اختیار اطلاع صحیحی نداریم اما در کتاب خلاصه النجوم او از سال ۸۸۹ق یاد شده که با تاریخهای ذکر شده در نسخه حاضر همخوانی دارد.
مجموعه جمال‌الدین محمد حسنی
1010250
ستاره شناسی
۸۸۴۱
/
۶۰
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120502
MF
87856
1
a
Y
