عنوان

تذکره الشعراء (تذکره دولتشاه)

IR

۱۰-۹۴۷۲

فارسی

تذکره الشعراء (تذکره دولتشاه)

[نسخه خطی]

/ از: دولتشاه بن علاءالدوله بختیشاه سمرقندی (سده ۹ق)

، تاریخ کتابت: اواسط ربیع الاول ۱۰۳۳ق.

ص ۳۲۹ - ۶۶۳

؛چهار، ۴۷۹، سه برگ، ۱۱*۵/۳۲، سطور و اندازه‌ها مختلف.

1

2

3

تحمیدی که شاهباز بلند پرواز اندیشه به ساحت و کبریای آن طیران نتواند نمود.

مصلحت آن است که کتاب را به دعای پادشاه غازی ختم گردانیم. تمت الکتاب و ربنا محمود و له المکارم و العلی و الجود. خدم بتالیف هذه التذکره اقل عبادالله دولتشاه بن علاءالدوله بختیشاه الغازی اصلح الله تعالی شانه.

فرغت من کتابتها فی اول محرم سنه ۱۰۳۵ و انا الفقیر ابراهیم بن احمد ابن ابی بکر القاضی.

نوع خط:

تزئینات متن:

تزئینات نسخه:

رکابه نویسی:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نستعلیق.

عناوین و نشانیها شنگرف و لاجورد و زنگار.

سطور چلیپا و معمولی، با علامت ویرگول یا بین اشعار در تذکره‌ها.

دارد.

فرنگی شکری آهار مهره.

مقوا، با رویه کاغذ ابر و باد پرطاووسی، عطف و گوشه‌ها تیماج مشکی. قطر: ۷/۵.

2

1

1

1

1

حاشیه نویسی از لطفعلی صدرالافاضل.

نسخه کامل است.

در صفحه عنوان نسخه یک قصیده از ناصرخسرو و چند رباعی از خیام، صفحه ۹۲۲ دو رباعی ارتجالی از او.

لطفعلی بیگ صدرالافاضل (لطفعلی بن محمدکاظم تبریزی) ۴ برگ در آغازا و ۳ برگ در پایان نسخه مطالبی نوشته که شرحشان چنین است: یادداشتهای آغازین: سلاطین و امرایی که بالتبع در طبقات دولتشاهی مذکور است، بعضی از شعرائی که دولتشاهی ایشان را اقران هم خوانده است. شعرایی که با هم معارضات و مشاعرات و مهاجوات داشته‌اند، شعرایی که هر یک استاد دیگری بوده است، شعرایی که معاصر بوده‌اند، کسانی که در تحفه سامی به کتابت و حسن خط و تصویر و نقاشی منسوبند، ذکر خوشنویسانی که در تذکره نثاری مذکورست، فهرست شعرایی که دولتشاه سمرقندی از آنها یاد کرده به ترتیب طبقات، فهرست مندرجات مجموعه و معرفی نسخه بدین صورت «جنگ اشعار استادان و چند تذکره الشعراء. تاریخ کتابت و استنساخ آن سنه ۱۰۳۵». یادداشتهای پایانی: فهرست بعضی از مندرجات این مجموعه، مفتاح رسم الخط این کتاب (خط شکسته)، یادداشتی در یاد از عباسقلی خان سپهر مشیر افخم که دوست او بوده است و ماده تاریخ وفاتش در دارالخلافه طهران در شب یکشنبه ماه جمیدی الاخر ۱۳۴۲ق بدین ترتیب: «از میرزا تقی مستوفی کاشانی متخلص به سپهر، ملقب به لسان الملک، مولف ناسخ التواریخ دو پسر ماند: میرزا هدایت و عباسقلی خان نام. میرزا هدایت که بزرگتر بود بعد از پدر لسان الملک و ملک المورخین لقب یافت. عربیتش کامل بود. در نثر و نظم مهارت تمام داشت. از نقاشی بی‌بهره نبود. اواخر عمر کور شد و از او اولاد متعدد مانده است. اغلب با کمال‌اند. پسر دیگر که عباسقلی خان باشد، خود را سپهر ثانی می‌‌خواند، به مشیر افخم ملقب شد. تتمه مجلدات ناسخ التواریخ را که پدرش توفیق اتمام نیافته بود، به عهده گرفت و از کثرت نگارش آن چه در استعداد داشت، فعلیت پیدا کرده بود. قلمش در نظم و نثر حالت انتظار نداشت. پریشب که شب یکشنبه شهر جمادی الاخر باشد، دعوت حق را لبیک اجابت گفت. پاس حقوق دوستی و اخوت ایمانی را این قطعه به قلم آوردم: سپهر ثانی اعنی مشیر افخم راد/ که بود یکتا زیر سپهر مینائی// برون شد از پس هفتاد و یک سنه ز جهان/ که تنگ بودش گیتی ز گنج دانائی//مشیر افخم تاریخ فوت اوست اگر/ سنین عمرش بر این عدد بیفزائی// حرره الفقیر لطفعلی بن محمدکاظم التبریزی - غفرالله لهما - فی دارالخلافه طهران». مطابقت ساعت ظهر طهران با شهرهای مختلف جهان (برلن، واشنگتن، یکوهاما، بمبئی، پکن، اسلامبول، وین، لندن، پطرزبورغ، پاریس، رم)، مترجمین تذکره نثاری، دو رباعی از او و تاریخ ولادت نور چشمی ناصر ثانی برادر فرزندی شمس‌الدین در یک ساعت از شب دوشنبه غره جمادی الاول از سال ۱۳۴۱ق گذشته.

جزوها ۱۰ برگی.

1

خریداری از امیر کریمی آزاد در اسفند ۱۳۴۹ش.

ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۷۹.

نک: فهرستواره، ج ۳، ص ۱۸۷۴ - ۱۸۷۶؛ تاریخ تذکره‌های فارسی، ج ۱، ص ۲۶۴ - ۲۶۶؛ دنا، ج ۲، ص ۱۰۶۹ - ۱۰۷۲؛ الهیات مشهد، ج ۲، ص ۹۲ - ۹۳.

تحفه سامی (تذکره سام میرزا)

/ سام میرزا بن اسماعیل صفوی

1009700

شرح حال سرایندگان

ایران

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

20120501

MF

87856

1

a

Y