عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۱۹۳۲۰
فارسی
خمسه امیر خسرو
[نسخه خطی]
/ از: امیر خسرو دهلوی.
وزیری. ۱۶/۵*۲۵/۵سم. ۷۸۰گ. صفحه‌ای ۳۷ بیت در متن و حاشیه.
مولف از مشاهیر شعرای فارسی زبان می‌باشد.
به خط نستعلیق روح الله بن علی بن عماد الاسلام جمال الاسلامی در ۷۱۴ق. نگارش یافته و عناوین مطالب مندرجه را به خط ثلث نیز بنابر تصریح در آخر نسخه، محمود بن محمد نوشته.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
عناوین مطالب در پاره‌ای از جاها با شنجرف و در برخی با طلا نوشته شده است.
سرلوحی برای آن تهیه شده و اطراف دو صفحه نخستین تذهیب گردیده، در آغاز هر یک از کتاب‌های چهارگانه دیگر خمسه نظامی پیشانی (مربع مستطیل) بسیار ظریف تذهیب شده‌ای موجود و نام کتاب با طلا در وسط هر یک نوشته شده و نام‌های مجنون و لیلی و هشت بهشت و روضه الانوار و همای و همایون (در ابتدای همای و همایون لوزی مذهب ظریفی است و نویسنده اشتباها «آئینه سکندری» نوشته ولی مسلما کتاب همای و همایون است) هر یک بر یک لوزی مذهب ظریفی نگارش یافته و تمام صفحات مجدول به طلا و لاجورد و شنجرف و غیره می‌باشد.
دولت آبادی.
مرغش.
1
چهار برگ اول نسخه نونویس (ظاهرا در قرن سیزدهم نوشته و تذهیب گردیده) و در همین عصر نگارش یافته.
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۵۰-۱۴۵۲.
ما در اینجا کتاب‌های پنجگانه را موافق سال‌های انشاء و نامی که خود شاعر بر آنها گذارده معرفی می‌کنیم:
۱. مطلع الانوار برابر مخزن الاسرار می‌باشد و نیز در بیست مقاله است. وی خود شماره ابیات آن را ۳۳۱۰ و انشاء آن را در ۶۹۷ق. معین نموده و در این قرن مولوی محمد ابوالحسن شرح و حاشیه‌ای در توضیح مطالب این کتاب نوشته و در ۱۳۰۲ق. در هند چاپ شده و نسخه آن در این کتابخانه موجود است.
آغاز: بسم الله الرحمن الرحیم/ خطبه قدس است بملک قدیم
۲. شیرین و خسرو در مقابل شیرین و خسرو نظامی انشا شده و خود امیر شماره ابیات آن را ۴۱۲۴ و انشاء را در ۶۹۷ق. معین کرده و در اواخر کتاب گوید:
پس از کلکم چکید این شربت نو/ که نامش کرده‌ام شیرین و خسرو
آغاز: خداوندا دلم را چشم بگشای/ بمعراج یقینم راه بنمای
۳. مجنون و لیلی و شماره ابیات آن ۲۶۶۰ و انشاء آن در ۶۹۸ق. در خود کتاب ثبت شده و دوبار در ۱۲۴۴ و ۱۲۸۶ق. در کلکته و لکناهور چاپ شده است.
آغاز: ای داده بدل خزینه راز/ عقل از تو شده خزینه پرداز
۴. آئینه اسکندری، این مثنوی نظیر اسکندرنامه نظامی ساخته شده و شماره ابیات آن بر حسب شماره دقیق نگارنده ۴۲۳۵ بیت و انشاء آن در ۶۹۹ق. می‌باشد.
آغاز: جهان پادشاها خدایی تراست/ ازل تا ابد پادشاهی تراست
۵. هشت بهشت، این کتاب که آخرین گنج از پنج گنج امیر خسرو می‌باشد به تقلید هفت گنبد نظامی انشاء شده. ابیات آن ۳۳۵۰ و تاریخ آن ۷۰۱ق.
آغاز: ای گشاینده خزائن جود/ نقش پیوند کارگاه وجود
این مجموعه در حاشیه و متن شامل نسخ زیرین است:
۱. در متن خمسه نظامی از ص ۱-۱۵۵۸. ۲. در حاشیه خمسه امیر خسرو از ص ۱-۱۰۰۹ (مطلع الانوار ص ۱-۱۸۴، شیرین و خسرو ص ۱۸۵-۴۱۹، مجنون و لیلی ص ۴۲۱-۵۶۹، هشت بهشت ۵۷۱-۷۶۲ آئینه اسکندری ص ۷۶۳-۱۰۰۹). ۳. خمسه خواجو (فقط روضه الانوار ص ۱۰۱۱-۱۱۲۲ و همای و همایون ص ۱۱۲۳-۱۳۶۶ است).
۹۲۱
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20120910
MF
87856
a
Y
