عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۱۹۲۸۳
فارسی
ابکار الخیال
[نسخه خطی]
/ از: میرزا حبیب الله دنبلی خویی.
وزیری کوچک. ۱۴*۲۲/۵سم. ۱۹۷گ. ۲۱س.
1
2
بسمله
باصفا مشاط ابکار خیال/ پر هنر خراط لولوی مقال
زانکه بهر چاره ماخولیا/ هست خود اشنفتن افسانها
حس‌ها شاغل شده بر قیل و قال/ می‌شود رفع پریشانی خیال
مولف از شعرای ق ۱۳ و ۱۴ق. آذربایجان می‌باشد، در ۱۳۱۲ق. در مشهد مقدس وفات یافته، دست ارادت به جلال الدین محمد مجدالاشراف قطب سلسله ذهبیه ( -۱۳۳۱ق.) داده، و مدائح غرا از ایشان نموده و در ص ۱۰-۳۴ ج ۱ رساله جلالیه که در ۱۳۲۰ق. در تبریز چاپ گردیده بخشی از آنها مندرج، به عنوان استیفاء فوج دنبلی به شیراز رفته و چندی هم در بوشهر بوده و در آنجا نیز قصائدی انشاء کرده، در اشعار گاهی تخلص حبیب و بیشتر تنبل مولا و در اواخر که خدمت مجدالاشراف رسیده و ملقب به لسان الولایه گردیده لسان تخلص می‌کرده و گاهی تنبل مولا و حبیب یا لسان را در یک بیت تخلص قرار داده:
خواهد حبیب مولا از فیض رب/ جانرا اسیر حب تو در سلسله ذهب
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
فرنگی.
تیماجی.
1
میان دو نسخه و در آخر برگ‌هایی ننوشته است.
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۲۱-۱۴۲۲.
ابکار الخیال عبارت است از داستان و افسانه‌ای تاریخی که در تبریز اتفاق افتاده و پهلوان داستان را حاجی نظر نامیده و ظاهرا راجع به خانواده سلطنتی و ولیعهد آن عصر (مظفرالدین شاه) می‌باشد. در اشعار مکرر نامی از خواجه هدایت نام برده که آشنا به شعر و شاعری بوده، بایستی مرادش رضا قلی خان هدایت باشد که در آن وقت در تبریز بوده و در خلال ذکر داستان به مدح و ثنای قطب خود پرداخته و در ضمن مثنوی، غزلیاتی به همان وزن گنجانیده و ظاهرا داستان را به آخر نرسانده و این بخش که در دست ما است در ح ۴۰۰۰ بیت می‌باشد و چنان‌که از این دو بیت (ص ۱۱ و ۱۲ نسخه) استفاده می‌شود این داستان صرف خیال و جعل نیست و اشاره به وقایع و قضایایی می‌باشد:
قصه‌ای کاندر نظر لفظ است و حرف/ لیک در معنی یکی دریای ژرف
نار نظم افزایدش زیب و حلی/ چست شد تنبل لسان دنبلی
این دفتر شامل دو نسخه از کتاب است که مسلما هر دو به خط انشا کننده آن است، نسخه دوم، ص ۱۰۳-۲۹۲، پیش نویس کتاب و در بسیاری از ابیات آن اصلاحاتی گردیده و نسخه اول پاکنویس نیمه‌ای از این نسخه دوم می‌باشد و پایان آن آخرین بیت ۱۹۸ است که تقریبا دو هزار بیت به آخر نسخه دوم می‌باشد.
نمونه خط شاعر و شرحی که فرزند ایشان بابا خان در شرح حال پدر و این مولفه در جواب دوست خود آقای نظام الدین خسرو پرویز نوشته‌اند در ص ۱۰۰ و ۱۰۲ گذارده شد.
۸۸۷
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
MF
87856
a
Y
