عنوان

ترجمان اللغه = شرح قاموس

IR

۱۰-۱۹۲۳۴

فارسی

ترجمان اللغه = شرح قاموس

[نسخه خطی]

محمدمومن کرمانی.

۱۱۹۳ق.

رحلی. ۲۰*۳۰سم. ۵۵۶گ. ۲۵س.

1

بسمله سپاس بلند اساس و ستایش بیحد و قیاس حکیمی را سزاست که بحکمت بالغه و قدرت کامله بلبل هزاردستان ناطقه را...

قاموس اللغه تالیف فیروزآبادی و از مشاهیر کتب لغت عربی می‌باشد. نگارنده در ص ۲۳۲-۲۴۱ ج ۲ فهرست سپهسالار به معرفی مولف و مولفات او، ویژه این کتاب پرداخته و ۴۳ شرح و حاشیه و ترجمه و رد بر آن را نیز معرفی نموده است. این ترجمه که مترجم آن را ترجمان اللغه نامیده از محمدیحیی بن محمدشفیع قزوینی می‌باشد و بنابر تصریح خود وی در دهم شعبان سال ۱۱۱۴ق. شروع به ترجمه نموده و در بیستم ربیع الاول ۱۱۱۷ق. به انجام رسانید و آن را به نام شاه سلطان حسین صفوی پادشاه عصر موشح نموده و در طهران دوبار یکی مستقلا در ۱۲۷۳ق. و بار دوم در حاشیه قاموس در ۱۲۷۷ق. چاپ شده است. در کتب سیر و رجال به نام این مولف و سایر مولفات وی دست نیافتم، جز اینکه مولفه دیگری که در مقدمه، مولف خود را محمد المدعو بیحیی بن شفیع القزوینی معرفی می‌کند به نام المجموع و المصادر یافته‌ام که در مقدمه آن گوید، هنگامی که اشتغال به تصحیح قاموس داشتم دیدم که مولف پاره‌ای از جموع و مصادر را آورده و بسیاری را نیاورده الخ. ظاهرا مولف این کتاب، همین مترجم قاموس باشد و چنان‌که در امل الآمل و به نقل از این کتاب در ص ۶۴۰ روضات نگارش یافته محمدرفیع واعظ قزوینی ( -۱۰۸۹ق.) مولف ابواب الجنان پسری به نام محمدشفیع داشته که ابواب الجنان پدر را تکمیل نموده، نزدیکی عصر و زمان و قزوینی بودن این احتمال را قوت می‌دهد که این محمدشفیع پدر این مترجم باشد چنان‌که نگارنده نیز احتمال می‌دهد که عبدالکریم بن محمدیحیی قزوینی مولف نظم الغر و نضد الدرر که در این فهرست نسخی از آن معرفی خواهد شد پسر صاحب این ترجمه است.

نوع خط:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نسخ.

فرنگی.

تیماجی.

1

میان ماده مر و مار یک صفحه ننوشته مانده ولی تقریبا دو برگ و نیم میان این دو لغت مطلب نگاشته نشده و بعضی از شرح لغات مختصر نسخه چاپی می‌باشد.

1

پشت صفحه نخستین عبدالغفور قزوینی در ۱۲۶۱ق. مالک بودن نسخه را یادداشت کرده است.

ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۳۹۴-۱۳۹۵.

این نسخه شامل نصف اول کتاب ترجمان اللغه (از باب حرف همزه تا آخر باب حرف ظاء) می‌باشد.

شرح قاموس

ایران

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

MF

87856

a

Y