عنوان

اسکندریه

IR

۱۰-۳۰۹۵۸

فارسی

اسکندریه

[نسخه خطی]

/ از: میر سید شریف گرگانی ( -۸۱۶ق.).

ق ۱۱ق.

ص ۳۵-۵۲.

بیاض رقعی. ۳/۵*۸*۱۸سم. ۵۳۹ص. ۲۲-۲۶س.

1

2

2

بسمله رساله میر سید شریف... در مبدا و معاد و مذاهب عباد الحمد لله رب العالمین... و بعد در شهر سنه خمس عشر و ثمانمائه... فصل اول در تمهید عذر جهه قصور ادراک... .

انجام نسخه (فصل ۹):... در مثل اینحالت مصاحب نباشد و الله اعلم بالصواب. فصل دهم در وصیت مشاع احکام شریعت بافهام خواص و عوام میرسد.

انجام فصل دهم:... و اشارت ایشان به توحید از آنجا ناشی میگردد. و الله الموفق بالصواب.

نوع خط:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

این نسخه به خط شکسته نستعلیق دو کاتب دیگر است (به جز کاتب نسخه اول و دوم).

اصفهانی.

تیماجی سبز.

1

این نسخه به خط ها و قلم‌ها مختلف در سال‌های مختلف از جمله خط حکیم مومن و محمدباقر طبیب تنکابنی این دفتر نخست در دست رضا قلی هدایت و سپس در دست معتمدالدوله عبدالعلی متخلص به عبدی پسر فرهاد میرزا بوده و یادداشت‌های هر دو در دفتر دیده می‌شود. در ص ۵۳۷ مرحوم رضا قلی خان هدایت به خط خود نوشته است، «هو الله تعالی این بیاض که فی المثل برجیست پر اختر حکمت و درجی پر گوهر معرفت فقیر الراجی لعنایت رضا قلی المتخلص بهدایت در ری خریداری نموده. ۱۲۵۸» و سپس در ص ۵۳۹ پس از چند بیت از الهی که ظاهرا به خط خود او است و در صدر آن نوشته: «الهی عفی عنه» باز مرحوم هدایت به خط خود نوشته است: «این کراس بیاض را که مطالعه مطالع شموص مطالب و مقاصد نکات حکمت آیاتش دیده دل را ضیا دهد و سویدای قلب از سوداش سلب شود و غالبا رسالتش بخط مرحوم حکیم مومن تنکابنی صاحب تحفه است و بعضی را بصوابدید وی نگاشته‌اند...».

نویسنده که نام خود را نیاورده در ذیل نسخه به چلیپا چنین نوشته است. «حسب الاشاره مخدوم ملاذ دردمندان آقا محمد مومن این اقل خلیقه بل لا شی بالحقیقه محمدباقر باعث تتمیم تحریر این رساله شریفه گردید و السلام تحریرا بتاریخ شهر جمادی الاول سنه ۱۶۳». تا ص ۳۹ به خط کاتب سابق یعنی محمد مومن حسینی است و از آن پس را کاتب دوم نوشته و در پایان نسخه افزوده است: «تتمه رساله سابقست که در نسخه دیگر ملاحظه شده سمت تحریر یافت» و پس از این فصل دهم رساله را نوشته است.

ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۴۳۰۵.

این رساله در پاسخ سوالات اسکندر پسر عمر شیخ (پسر امیر تیمور گورکانی). در دیباچه پس از خطبه نوشته: «در سنه خمس و عشر و ثمانماه اسکندر بن عمر شیخ از اصفهان کسی بشیراز فرستاد نزد سعید مغفور علامه العلماء زین‌الدین علی مشهور به سید شریف و از او سوال نمود که مقصود از آفرینش چه بوده و آفریده اول چیست و ترکیب روح با جسد چگونه است و مفارقت انسان بر چه وجهست و ثواب و عقاب چگونه تواند بود و فرشته چیست و شیطان کیست و غرض از سوال و صراط و غیر آن چیست و دوزخ و اعراف کدامست و معراج حضرت رسالت (ص) چکونه بوده است و رفرف چیست و سید مغفور چند فصل در جواب نوشت».

اسکندر میرزا ده سوال در پیرامون اصول عقاید از گرگانی کرده و او در ده فصل (و در برخی از نسخ در نه فصل و یک خاتمه) سوالات او را پاسخ گفته است. شیوه دیباچه و تعداد سوال در نسخه‌های این رساله متفاوت است و نسخه حاضر با نسخه ش ۹/ ۱۲۰۷ تفاوت‌هایی دارد. در نسخه حاضر پاسخ‌ها در نه فصل است و فصل دهم به قلم کاتبی دیگر بر آن افزوده شده.

رساله الفقر

498457

ایران

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

20130709

01-13588.pdf

MF

87856

a

Y