عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۳۰۹۵۶
عربی
رساله الفقر
[نسخه خطی]
سلیم.
ق ۱۱ق.
ص ۱-۱۱.
بیاض رقعی. ۳/۵*۸*۱۸سم. ۵۳۹ص. ۲۷س.
این رساله به نام منهاج السالکین با قواعد العقاید خواجه نصیرالدین طوسی و الزام النواصب در تهران به سال ۱۳۰۳ق. چاپ شده است.
1
2
الحمد لله الذی یعلم مکائیل البحار... و بعد سالتنی وفقک الله عن شرح بعض ما اعطانی الله من نعمه... فاسرعت الی اجابتک... فاقول... طفت بعض الدنیا... .
تکرار دینی علم تقدیسی... تمت الرساله المرسوله بمیزان العمل للشیخ الکامل نجم‌الدین الکبری قدس سره... توفیق الکر... سلیم.
این رساله در برخی از نسخه‌ها با همین نام و در برخی نسخ به نام منهاج السالکین یا به نام میزان العمل است. مولف آن نیز در برخی شهاب‌الدین سهروردی و در پاره‌ای نجم‌الدین کبری خیوقی یاد شده. در یکی از مجموعه‌های کتابخانه آستان قدس به عنوان پندنامه (ش ۱۰۸ اخلاق) این رساله به نام رساله در فقر و مکاید غرور از شهاب‌الدین سهروردی یاد شده و نویسنده فهرست (مجلد ۶) اظهار داشته‌اند که «پنداشته می‌شود همان صاحب عوارف المعارف باشد نه شیخ اشراق». در مجموعه ش ۱۴۰۵ این کتابخانه این رساله به نام رساله الفقر و با نسبت به سهروردی موجود است. در ذریعه از آن نسخه با همین نام رساله الفقر و از نظر این نگارنده درباره ترجیح نسبت آن به شیخ اشراق به دلیل شباهت به سبک و شیوه او یاد شده است. نکته‌ای که چشم‌گیر است ابیاتی است که در پایان این رساله آمده، شباهت مضامین آنها به اشعار منسوب به شیخ اشراق است، اما پروفسور کربن در صحت نسبت این رساله به شیخ اشراق تردید می‌نمود و شیوه نگارش آن را از شیوه شیخ اشراق دور می‌دانست.
بهر حال دور نیست که از تالیفات نجم‌الدین کبری باشد. نجم‌الدین ابوالجناب احمد بن عمر بن نجم خیوقی خوارزمی معروف به طامه کبری نجم‌الدین کبری معروف‌ترین پیشوایان تصوف در قرن ششم و موسس طریقه کبروی که در فتنه مغول با مریدان خود به جنگ مغولان رفت و در آن واقعه روز دهم جمادی الاولی ۶۱۸ق. کشته شد. وی مولف کتب و رسایلی چند به فارسی و عربی در تصوف است. از آن جمله اصول العشره و رساله فی السلوک و رساله اقرب الطرق و طوالع التنویر و فواتح الجمال به فارسی و الخائف الهائم من لومه اللائم و هدایه الطالبین و شرح السنه و المصالح و عین الحیات در تفسیر و رساله در طریقه شطاریه.
در مراجع (تا آنجا که این نگارنده تتبع کرده است) تالیفی به نام میزان العمل از نجم‌الدین کبری نیست اما رساله الفقر به او نسبت داده شده.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
اصفهانی.
تیماجی سبز.
1
این نسخه به خط ها و قلم‌ها مختلف در سال‌های مختلف از جمله خط حکیم مومن و محمدباقر طبیب تنکابنی این دفتر نخست در دست رضا قلی هدایت و سپس در دست معتمدالدوله عبدالعلی متخلص به عبدی پسر فرهاد میرزا بوده و یادداشت‌های هر دو در دفتر دیده می‌شود. در ص ۵۳۷ مرحوم رضا قلی خان هدایت به خط خود نوشته است، «هو الله تعالی این بیاض که فی المثل برجیست پر اختر حکمت و درجی پر گوهر معرفت فقیر الراجی لعنایت رضا قلی المتخلص بهدایت در ری خریداری نموده. ۱۲۵۸» و سپس در ص ۵۳۹ پس از چند بیت از الهی که ظاهرا به خط خود او است و در صدر آن نوشته: «الهی عفی عنه» باز مرحوم هدایت به خط خود نوشته است: «این کراس بیاض را که مطالعه مطالع شموص مطالب و مقاصد نکات حکمت آیاتش دیده دل را ضیا دهد و سویدای قلب از سوداش سلب شود و غالبا رسالتش بخط مرحوم حکیم مومن تنکابنی صاحب تحفه است و بعضی را بصوابدید وی نگاشته‌اند...».
3
در ذیل نسخه سه مهر مربع و بیضی است با سجع‌های مختلف از «رضا قلی».
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۴۳۰۳-۴۳۱۷.
نک: ذریعه، ۱۶؛ مجلس، ش ۱۴۰۵؛ آستان قدس، ۶/ ۳۹۵؛ ادبیات دکتر صفا، ۲؛ تاریخ نظم و نثر از سعید نفیسی، ص ۷۲۴.
رساله الفقر گزارش مکاشفات و مشاهدات نویسنده است در هفت فصل و یک مقدمه.
فصل ۱. فی نعت الفقیر السالک. فصل ۲. فی علامه محبه الله عبده. فصل ۳. فی حقیقه دخول الفقیر فی الخلوه و شرح آدابها. فصل ۴. فی معرفه النفس و ابتهاجها. فصل ۵. فی تفضیل الفقر علی ما سواه. فصل ۶. فی حقیقه الدنیا و صفتها. فصل ۷. فی صفه طریقه الله (نسخه حاضر بین مقدمه و فصل ۴ افتاده دارد).
آغاز و انجام
اسکندریه
اوصاف الاشراف
یزدان‌شناخت
نزهه الارواح
نزهه القلوب
ماهیه الصلاه
اثبات نبوت
تعبیر الرویا
کشف الحقایق
اصطلاحات صوفیه
فقراتی از کشکول
انوار الحقیقه و اطوار الطریقه
غزل
اسرار الشریعه
نهایه البیان فی درایه الزمان
رساله وحده الوجود
حدوث العالم
متعه (رساله در...)
فصول نصیریه (ترجمه...)
مشارق الامان (بخشی از...)
علم الیقین (بخشی از...)
حدیث قد صعد ناذری الحقایق
گفتاری از احمد غزالی
بیاض منشآت
لوایح
جام گیتی‌نما
بخشی از احیاء العلوم
رصد الاقالیم
الاحادیث
حدیثی در فضل علی(ع)
شرح حدیث کنت کنزا مخفیا
خلق الاعمال
شرح مصطلحات
شرح یک رباعی
شطرنج
موسیقی
غزلی از کاتبی
بحر طویل
نامه اعتمادالدوله به حکیم مومن
نامه دیلمی به حکیم مومن
شرح رباعی
نسب‌نامه سادات دیلمی
نان و حلوا
قطعات پراکنده
/ خواجه نصیر طوسی
/ میر سیدشریف گرگانی
/ خواجه نصیرالدین طوسی
/ شهاب‌الدین سهروردی معروف به شیخ اشراق یا همدانی
/ رکن‌الدین ابوالحسن حسین بن عالم بن ابی‌الحسین حسینی هروی غوری
/ ابن‌سینا
/ منسوب به ابن‌سینا
/ منسوب به ابن‌سینا
/ عزیزالدین محمد نسفی
/ کمال‌الدین ابوالغنایم عبدالرزاق بن جمال‌الدین احمد کاشانی
/ شیخ بهایی عاملی
/ حیدر بن علی آملی
/ نوعی خبوشانی
/ حیدر بن علی آملی
/ داود بن محمود قیصری رومی
/ حسین بن ابراهیم تنکابنی
/ حسین بن ابراهیم تنکابنی
رکن‌الدین علی گرگانی
/ شیخ رجب برسی
/ ملا محسن فیض کاشانی
/ عبدالنبی شطاری
/ نورالدین عبدالرحمان جامی
/ کمال‌الدین حسین بن معین‌الدین میبدی یزدی
/ به نقل از: بطلمیوس
/ به نقل از مسند بن حنبل و صحیح مسلم
/ مولانا صدرا شیرازی
/ ملا صدرا شیرازی
/ محمدمومن حسینی طبیب
/ شیخ بهایی عاملی
، ص ۱۳-۳۴.
، ص ۳۵-۵۲.
، ص ۵۵-۸۳.
، ص ۸۵-۱۱۵.
، ص ۱۱۷-۲۰۵.
، ص ۲۰۷-۲۵۵.
، ص ۲۵۷-۲۶۶.
، ص ۲۶۶-۲۷۳.
، ص ۲۷۵-۳۰۲.
، ص ۳۰۳-۳۲۴.
، ص۳۲۷-۳۳۱.
، ص ۳۳۳-۳۳۴.
، ص ۳۲۸-۳۳۷.
، ص ۳۳۹.
، ص ۳۴۰.
، ص ۳۴۱-۳۵۹.
، ص ۳۶۱-۳۶۷.
، ص ۳۶۹-۳۷۶.
، ص ۳۷۹-۳۸۹.
، ص ۳۹۱-۴۰۳.
، ص ۴۰۵-۴۲۱.
، ص ۴۲۲.
، ص ۴۲۳.
، ص ۴۲۵-۴۲۶.
، ص ۴۲۲-۴۳۲.
، ص ۴۳۵-۴۵۶.
، ص ۴۵۹-۴۷۵.
، ص ۴۷۷-۴۸۱.
، ص ۴۸۳.
، ص ۴۸۴-۴۹۴.
، ص ۴۹۶-۴۹۵.
، ص ۴۹۷-۴۹۸.
، ص ۴۹۸-۵۰۰.
، ص ۵۰۴-۵۰۸.
، ص ۵۰۸.
، ص ۵۰۹-۵۱۰.
، ص ۵۱۰.
، ص ۵۱۲.
، ص ۵۱۳.
، ص ۵۱۶-۵۱۹.
، ص ۵۱۷-۵۲۰.
، ص ۵۲۱-۵۲۲.
، ص ۵۲۳-۵۲۶.
، ص ۵۲۷-۵۳۰.
، ص ۵۳۰-۵۳۹.
۳۳۲۱
/
۱
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20130709
01-13588.pdf
MF
87856
a
Y
