عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۳۰۸۶۲
عربی
خلاصه الحساب
[نسخه خطی]
/ از: شیخ بهاءالدین عاملی ( -۱۰۳۱ق.).
عطاءالله بن محمد زکی اصفهانی.
۱۱۷۳ق.
ص ۱-۶۴.
رقعی. ۱۱*۱۵/۵سم. ۳۲۳ص. سطور مختلف.
1
2
نحمدک یا من لا یحیط نعمه عدد...
... فاحفظ وصیتی الیک و الله حفیظ علیک.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ و نستعلیق.
اصفهانی (شماره فرنگی سفید).
تیماج مشکی بدون مقوا.
1
2
قسمتی از نوشته شیخ بهائی که کاتب دفتر حاضر در پشت برگ اول نسخه حاضر از نسخه دیگر نقل کرده است این است: «و هی زبده رسائل المتاخرین و جعلتها تحفه لحضره هی کعبه المحتاج ان لم یکن کعبه الحاج و معشر الکرام ان لم یکن مشعر الحرام، ثمره شجره السلطنه القاهره... ابن السلطان ابی‌الغالب سلطان حمزه بهادر خان... فانی لما اکتحلت بطلعته الزهراء فکرت فی شیء یلیق منی ان یهدی الیه او یتاهل لان یعرض علیه فلم ارشیئا یلیق منی اهدائه الی خدام ذالک الباب الا ما یناسب الحال...». در صفحه ۶۸-۶۹ چند لغز به نظم و نثر فارسی و عربی از شیخ بهائی و دیگران است و نیز یک جدول جذر که تمام ص ۶۹ را فراگرفته است.
عطاءالله اصفهانی که خود مردی اهل فضل بوده، کتاب‌های بسیار در دست داشته و فقراتی از آنها در حواشی ۲۵ رساله‌ای که در این دفتر رونویس کرده نوشته. همه صفحات این دفتر با یک قلم نیست گاه نسخ و گاه شکسته نستعلیق و گاه ریز یا درشت است و در ذیل بیشتر رساله‌ها رقم دارد. یادداشت‌هایی نیز خود او در توضیح یا نقد مطالب کتاب‌ها دارد.
بر پشت برگ اول دفتر نوشته‌هایی دارد از آن جمله است فهرست رساله‌های موجود در دفتر و نقلی از حاشیه ابن هیثم در تحریر اقلیدس به واسطه تحریر اصول اقلیدس به قلم محقق نسفی عناوین و اشکال هندسی در رساله‌ها همه به شنگرف است.
در کنار صفحات این نسخه از خلاصه، حاشیه‌هایی به نقل از شرح شمس‌الدین علی خلخالی، و جواد و حاشیه‌هایی به فارسی از عطاءالله (کاتب نسخه) بر پشت و روی یک برگ کوچک الصاقی پس از ص ۶ نوشته شده. بر یک برگ الصاقی دیگر (پس از ص ۱۴) ارقام و نوشته‌های بدون نشان دیده می‌شود.
3
مهر بیضی کوچک او نیز با نقش «عطاءالله» و تاریخ ۱۱۹۲ق. در برخی از برگ‌ها دیده می‌شود.
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۴۲۵۳-۴۲۶۲.
نک: ذریعه، ۷/ ۲۲۵؛ علم الفلک فی العراق از عزاوی (ص ۴۰۰ مجله مجمع العلمی العربی، ج ۲۸)؛ این فهرست.
نک: مجلس، ش ۵/ ۲۲۸۶ و ۱/ ۲۸۲۰ این فهرست.
مزیت این نسخه بر دیگر نسخ خلاصه الحساب این است که عطاءالله پسر محمد زکی طبری که این نسخه خلاصه و دیگر رساله‌های موجود در این دفتر را در ۱۱۷۰ق. نوشته بر پشت نخستین برگ دفتر نو چند سطری از دیباچه را که وی در برخی از نسخ خلاصه الحساب دیده (و در بیشتر نسخه چاپی نیز هست اما در نسخه حاضر دیده نمی‌شود) عینا نقل کرده است.
این سطور که متعلق به پایان دیباچه خلاصه است حاکی از آن است که کتاب را به نام سلطان حمزه بهادر خان (فرزند شاه محمد خدابنده و برادر شاه عباس صفوی) ساخته و به او اهدا کرده است.
دیباچه برخی از نسخ خلاصه به نام شاه عباس و برخی دیگر به نام سلطان حسن برادر دیگر شاه عباس است، هم‌چنان که برخی از نسخه‌ها نیز (مانند نسخه حاضر) به نام کسی نیست. عزاوی گویا تنها نسخه‌ای از آن را دیده که آغاز آن به نام حمزه میرزا بوده.
شرح خلاصه الحساب
اشکال التاسیس
پاسخ یک شبهه
برهان یک قضیه هندسی
لغز
لغز زبده = رضویه
معما بنام یونس
تشریح الافلاک
حاشیه تشریح الافلاک
التحفه الشاهیه
عیون الحساب (بخشی از...)
شرح شرح ملخص
صفیحه = رساله اسطرلاب
لغز
لغز قانون
جدول ثوابت
سهام میراث
الفرائض البهائیه
جهه قبله (رساله تحقیق...)
کریه
قبله اصفهان
حساب عقد انامل (قاعده فی...)
تیاسر مردم عراق در قبله (رساله در توجیه)
مقادیر
لب اللباب
/ شمس‌الدین محمد بن اشرف سمرقندی (ق ۷ق.)
/ شیخ بهاءالدین عاملی
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
/ شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی همدانی ( -۹۸۴ق.)
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
/ شیخ بهائی
/ قطب‌الدین محمود شیرازی ( -۷۱۰ق.)
/ محمدباقر بن زین‌العابدین یزدی (ق ۱۱ق.)
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
/ شیخ بهائی عاملی
/ شیخ حسین بن عبدالصمد حارثی ( -۹۸۴ق.)
/ شیخ بهاءالدین عاملی
/ شیخ بهاءالدین عاملی
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
/ شیخ بهاءالدین محمد عاملی
/ ریاضی‌دان معروف عصر صفوی محمدباقر یزدی (زنده تا ۱۰۴۷ق.)
/ مولی محمدباقر مجلسی ( -۱۱۱۱ق.)
/ ابوالقاسم جعفر بن حسن بن سعید حلی ( -۶۷۶ق.)
/ مولی محمدباقر مجلسی ( -۱۱۱۱ق.)
/ عبدالعزیز نیم دهی
، ص ۷۰-۸۰.
، ص ۸۷-۱۰۱.
، ص ۱۰۲.
، ص ۱۰۳.
، ص ۱۰۴.
، ص ۱۰۵-۱۱۴.
، ص ۱۱۴.
، ص ۱۱۵-۱۳۳.
، ص ۱۳۷-۱۶۲.
، ص ۱۶۹-۱۷۵.
، ص ۱۷۶-۱۷۸.
، ص ۱۸۲-۲۰۹.
، ص ۲۱۳-۲۲۶.
، ص ۲۲۶.
، ص ۲۲۷-۲۲۹.
، ص ۲۳۰.
، ص ۲۳۲.
، ص ۲۳۳-۲۴۱.
، ص ۲۴۳-۲۵۴.
، ص ۲۵۵-۲۷۹.
، ص ۲۸۱-۲۸۲.
، ص ۲۸۷-۲۸۸.
، ص ۲۸۸-۲۹۲.
، ص ۲۹۹-۳۱۳.
، ص ۳۱۵-۳۲۲.
۳۲۸۰
/
۱
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20130708
07-00013.pdf
MF
87856
a
Y
