عنوان

اثبات عقل

IR

۱۰-۱۹۹۴۵

فارسی

اثبات عقل

[نسخه خطی]

/ از: محمد نصیرای همدانی ( -۱۰۳۰ق.).

محمد بن سلیمان بن محمد بن جابری قاری، محمدعلی بن محمد شفیع حسنی سبزواری.

۱۰۷۰ق، ۱۰۸۹ق.

ص ۱۳۶-۱۴۹.

۸*۱۸سم. ۱۵۸ص. سطور: گوناگون.

1

2

نام خدا ستایش مبدع یگانه در روش قدیم گفتار بود درین تازه عهد کردار است کودک منشانرا... تار و پود گفتار رشته چرخ حیاتست صید شاه باز معنی بان محال کردار بکار آید اعتماد بر تقویم پار نشاند... .

... فکیف یجوزان یکون عله لامر معین او امور معینه فان العقل ینقبض عن این یکون... فاحفظه فانه بذلک جدیر و هو حسبی و نعم الوکیل... و له الحمد علی اتمام ما اردناه و اختتام ما قصدناه.... سلام یلیق بماله تم علی ید... محمدعلی الحسینی بن محمد شفیع الحسینی السبزواری.

تاکنون شرح مبسوطی از زندگی مولف به دست نیامده و این اثر را برای الله وردی خان نگاشته است.

نوع خط:

تزئینات متن:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نسخ و نستعلیق.

نشان‌ها و عنوان‌ها به شنگرف است.

سفید و زرد.

تیماج مشکی یک‌لا.

1

در میان و پایان دفتر رساله‌ها نامرتب است و به عکس رساله‌های اول دفتر نوشته شده.

ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۳۸۸۱-۳۸۸۶.

نک: تذکره نصرآبادی، ۱۶۶؛ دانشگاه، ۱۲/ ۲۵۰۸؛ سپهسالار، ۲/ ۴۴۳.

او راست: لعل قطبی در عروض، دیوان اشعار. نصیرا در این کتاب به اثبات عقل و اینکه او صادر اول است می‌پردازد و سخن یکی از عرفاء صوفیه را که بر قاعده: (الواحد لا یصدر عنه الاالواحد) اعتراضاتی داشته نقل کرده آنگاه به رد آن پرداخته است. وی در آغاز از خود چنین یاد کرده: من هیچ مدان که از فیض تربیتش همه دان شده‌ام چنان‌که بودم صد چنان گشته‌ام قلیل بودم کثیرم کرد، منصور بودم نصیرم ساخت. و نیز در لوح اول در جایی آورده: هذا ما افاد سیدی و سندی و استادی و من الیه فی الحقایق و المعارف استنادی سلمه‌الله و ابقاه و رزقنی علی اقرب الزمان خیر لقاه. و درجای دیگر گوید: و این دقیقه به خدمت حضرت استاد شاه معارف سپاه سلطان سخن شحنگاه درویش شاه خطاب شاه درویش ماب، شارح متون بطون، منتخب مجموعه ربع مسکون نسابه نو رسیدگان خانواده معانی خلاصه نتایج صعود آسمانی نکته طراز دقیقه پرداز پیرایه بسیط زمین علی الخصوص خاک پاک شیراز آنکه در سفته هر که در مناقبش گفته:

در فارس که قالب جهانرا جانیست/ در دوره نسابه ز حق برها نیست

هر قطره زابر دست او عما نیست/ هر ذره زخاک پای اویونا نیست

حاصل امتزاج ایام و لیالی و مصداق مقال کل تقی آلی لازال ظله العالی عرض شد».

این کتاب در سه لوح ترتیب یافته (و موجود در این بیاض لوح اول (ناقص) و سوم است) و این است فهرست الواح:

لوح اول. در بیان عقیده فلاسفه در اثبات عقل و رد مخالفان و در آن پنج دلیل یاد کرده است.

لوح دوم. به طوری‌که از آغاز لوح سوم استفاده می‌شود لوح دوم در اثبات مجرد بودن عقل است.

لوح سوم. در اثبات جوهریت عقل.

شرح بیتی از حافظ

/ جلال‌الدین دوانی

496418

ایران

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

20130701

MF

87856

a

Y