عبدالله بن محمداکمل (و تا این زمان او را نشناختم) نسخه را به درخواست جمعی از فارسی زبانان به فارسی ترجمه نمود.
1
2
احمد لله الذی رفع سماء العلوم و جعل لها ابراجا و اجری فیها شمس الدرایه فجعلها سراجا وهاجا... اما بعد چنین گوید عبداقل عبدالله بن محمد الاکمل... که چون جناب افضل الفضلاء... حسین بن شیخ عصفور البحرانی... در تحقیق مذهب اهل علم و اهل ظن رساله در سلک تحریر و رشته تقریر درآوردهاند... و جمعی از فارسی خوانان که از اصول بفیض مطالب آن محروم بودند از این بیبضاعت خواهش نمودند که آنرا بلغه فارسی ترجمه نمایم... .
... چنانکه عامه در احادیث دلاله کنند بر خلاف وسوسهها کردهاند و احتمالات دادهاند و بواسطه اینها دلالت صریحه آنها را منظومه نمودهاند و چنانکه اهل ظن را از امامیه دلالت صریحه آیات و احادیث داله بروجوب اجتناب از عمل بظن و لزوم عمل بعلم و با احتیاط و کذلک احادیث علاجیه را مظنونه.
شیخ حسین بن محمد بن احمد بن ابراهیم بن عصفور بحرانی ( -۱۲۱۶ق.) برادرزاده شیخ یوسف بحرانی و شیخ اجازه شیخ احسایی کتابی به نام آداب المتعلمین به عربی درباره لزوم تحصیل علم و یقین و عدم جواز اکتفاء بظن و تخمین نگارش داده.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
فرنگی.
تیماج عنابی یکلا.
1
به خط دو کاتب است در صفحه ۳۵۷ و ۴۴۲ یادداشتهایی از حدیث و شعر نوشته شده. در میان نسخه و پایان آن صفحههای ۱۸۹ و ۲۹۴-۳۰۹ و ۳۴۲-۳۵۶ و ۴۳۸-۴۴۰ و ۴۴۳ و ۴۷۷-۴۹۴ سفید.
3
در گوشه و کنار برخی از برگها مهر «عباسقلی خان سپهر» دیده میشود.
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۳۹۳۵-۳۹۳۶.
نک: ریحانه، ۱/ ۱۴۲؛ اعلام الشیعه (کرام البرره): ۴۲۷.
کتاب آداب المتعلمین بر یک مقدمه و دو فصل ترتیب یافته مقدمه در بیان تحریر محل نزاع ما بین فریقین و بیان کیفیت شرایط استدلال به عنوان اجمال.
فصل اول. در ذکر آیات قرانیه که دلالت واضحه دارند بر لزوم تحصیل علم و یقین به مراد خداوند رب العالمین و بر عدم جواز اکتفاء بظن و تخمین در احکام دین مبین.
فصل دوم. در ذکر احادیث متواتره و غیرها که دلالت صریحه دارند بر لزوم تحصیل علم به مراد خدا و عدم جواز عمل بظن در نفس احکام و لزوم ملازمه تقوی و احتیاط هنگام عدم حصول علم. در فهرستهای دانشگاه و حقوق و ذریعه و رضویه دیده نشد. (این ترجمه در نسخه ما ناقص است و از پایان آن افتادگی دارد).