عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
IR
۱۰-۳۰۲۵۶
عربی
توحیده و ابطال وحده وجود (رساله در...)
[نسخه خطی]
/ از: قاضی محمد سعید قمی.
علی محمد بن قربان علی خوانساری.
۱۲۳۲ق.
ص ۱-۲۳.
خشتی‌کوچک. ۱۲*۱۴سم. ۱۳۵ص. ۲۲س.
1
2
3
الحمد لله رافع درجات العالمین و مرجح میزانهم... اما بعد فانی ارید ان اذکر اصل شبهه القائلین بوحده الوجود الذی هو مبنی لسائر شبههم و ابین موضع اشتباههم... .
... و هو خلاف المفروض مع انه یلزم الترک فی الاول و باقی الالفاظ و العبارات غیر محتاج الی التفسیر.
همه دفتر حاضر به خط او است، «تمت الرساله فی توحید واجب الوجود و ابطال وحده الوجود «لاستاد الفاضل الکامل... علامه العلمائی و افضل الفضلائی مجتهد الزمانی مولینا محمد سعید مدالله ظله السامی علی ید الضعیف... علی محمد بن قربانعلی خوانساری فی عصر یوم الاثنین السابع عشر شهر ذیقعده الحرام سنه ۱۲۳۲.
مولف شرح توحید صدوق و معاصر شاه عباس دوم. وی در این رساله، کوشیده است مذهب وحدت وجود صوفیان و دیگر آراء آنان را که مبنی بر وحده وجود است باطل سازد.
از شبهه «منسوب به ابن کمونه در توحید» یاد کند و گوید: «دوانی و دیگر قائلان به وحده وجود، پنداشته‌اند شبهه ابن کمونه، جز بر اساس وحده وجود پاسخ دادنی نیست» آنگاه پس از نقل متن شبهه به بیان پاسخ‌هایی پرداخته که براساس وحده وجود ساخته نشده.
قاضی سعید در پایان این رساله، حدیث مناظره امام جعفر صادق (ع) را با زندیق که بخشی از آن درباره حدوث عالم و اثبات آفریدگار است (حدیث فرجه) نقل و شرح کرده. قاضی از پاسخ‌های امام صادق (ع) به زندیق، سه برهان بر اثبات توحید استخراج کرده، و همین سخن قاضی سعید است که فیض کاشانی، در وافی (در شرح این حدیث) به نقل «از قاضی سعید در شرح توحید» آورده است. در مجلد ۹ فهرست کتابخانه مجلس چند شرح بر این حدیث با نام (شرح حدیث فرجه) و از آن جمله شرح مولی خلیل بن محمدزمان قزوینی شناختیم.
صاحب ذریعه، نسخه‌ای از این رساله توحید را در کتابخانه تقوی (تهران) دیده و از آن یاد کرده‌اند.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نستعلیق تحریری.
عنوان‌ها به شنگرف است.
فرنگی.
مقوایی قهوه‌ای با عطف از تیماج قرمز.
1
این دفتر شامل سه رساله است که کاتب در ذیل هریک از آنها رقم دارد و رقم ذیل شماره یکم دارای اشکالی است که در حاشیه ص ۴۳۷ بدان اشاره گردید. اغلاط فراوان در رساله هست. روی ص ۱۰۴ (فاصله بین شماره‌های ۲ و ۳) ابیاتی به عربی از ابوالفتح بستی، به نقل از کشکول شیخ بهائی با قلم نستعلیق جواد بن محمدحسن خوانساری نوشته شده است. بر پشت برگ اول دفتر چهار بیت درباره معراج پیغمبر (ص) از اسماعیل متخلص به صائب تبریزی به خط خود او و به تاریخ ۱۳۲۳ق. دیده می‌شود.
چهار بیت این است:
شب معراج احمد مختار/ از قیودات جسم و جان وارست
از خودی در گذشت و ز جام/ «نحن فیها هو» شده سرمست
رفت در بارگاه «او ادنی»/ همچو رحمان به فوق عرش نشست
معنی استوی چو شد ظاهر/ قلم اینجا رسید و سر بشکست
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۴۰۱۲-۴۰۱۳.
نک: مجلس، ش ۱۸۶۲، ۱۸۶۶.
نک: ذریعه، ۴/ ۴۷۹.
سرمایه ایمان
اوصاف الاشراف
/ عبدالرزاق فیاض لاهیجی ( -...)
/ خواجه نصیرالدین طوسی
، ص ۲۳-۷۴.
، ص ۷۵-۱۲۵.
۲۹۹۱
/
۱
ایران
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20130625
مطالعه متن کتاب MF
87856
a
Y
