/ از: ابوالفتح محمود بن حسن منشی، معروف به کشاجم (۳۵۰ق)
، تاریخ کتابت: از قرن ۱۰ق.
۲پ - ۶۴پ
؛ ۱۴/۵*۲۲سم. ۸۴گ. ۱۹س.
1
2
الحمدلله الذی له فی کل لطیف من قدرته یتفکر فیه و خفی... علیه نعم یقتضی مواصله حمده و منن تحث علی مبالغه شکره... .
بمثل هذا دارت الدوائر / و الجبن قد تجده الجزائر، و هو من الطعام الضار المقوی الکیموسات و الاحتراقات.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
عناوین به شنگرف.
تیماج مشکی با جدولکشی زرین.
1
2
1
تصحیح شده.
حاشیه نویسی مختصر در معنای پارهای از لغات و اصطلاحات.
در دو برگ آغازین نام رساله اول و مولف آن و یادداشتی که معرفی کتاب اول را در مجله الرساله سال سوم اعداد ۱۱۳-۱۱۵ حواله داده و اشعاری از ابن یمین که کاتب آن نوشته هنگام توجه نواب نامدار به سال ۱۰۳۷ق به طرف سلطانیه از دیوان ابن یمین فال زده و این اشعار را ثبت نموده و نیز یادداشت امانت محمدهاشم و یادداشت دخول کتاب به کتابخانهای بدون نام در دارالسلطنه تبریز به سال ۱۲۵۱ق دیده میشود.
1
3
در دو برگ آغازین تملکی از ۱۳۲۸ق با مهری و تملکی به سال ۱۳۲۸ق و تملکی محو شده به سال ۱۱۵۱ق با مهری دیده میشود.
در دو برگ آغازین مهر بیضوی «فضل الله» و مهر بیضوی «محمد جواد» و مهر بیضوی ناخوان دیده میشود.
کتاب حاضر شامل ۳۰ باب بدین عناوین:
الباب الاول: فی فضائل الصید و منافعه.
الباب الثانی: من کان من الانبیاء و الصحابه له رغبه فی الصید و عنده شیء من آلته و هو من الاشراف.
الباب الثالث: تمرین الخیل بالصید و الطراد و جراه الفارس علی رکوبها باقتحام العقاب و تسنم الهضاب و الحدور و الانضباب.
الباب الرابع: طیب مضغه لحم الصید و احماد الحکماء ایاه و العله فی ذلک.
الباب الخامس: ما اجله الله تعالی من صید البر و البحر و ما جوز اکله من ذلک فی القرآن و الاثر و ما جاء فی التسمیه و التذکیه.
الباب السادس: الاحوال التی یجعل فیها الصید و الاحوال التی یحرم معها و الجزاء فی کل ما یقتله المحرم من النعم و الطیر و سایر ما یضاد.
الباب السابع: اول من اتخذ الجوارح و الضواری.
الباب الثامن: المکائد التی یتوصل بها الی صید الوحش و الطیر و الالات التی تتخذ لذلک.
الباب التاسع: فصول فی ذکر طبایع الحیوان.
الباب العاشر: الاوقات التی یحمد فیها ذلک و تهتبل غرات الطرائد فی مثلها.
الباب الحادی عشر: جمل من اسماء الوحوش لا یستغنی عنها و آثارها و اماکنها.
الباب الثانی عشر: جمل من اصناف الجوارح و اسمائها و درجاتها و ادوائها و ادویتها و المختار و المکروه منها و جل صیدها و دقه.
الباب الثالث عشر: جمل من اسماء الضواری و احوالها و ادوائها و ادویتها و المختار و المکروه منها و جل صیدها و دقه.
الباب الرابع عشر: الفهد و عناق الارض و ما صید به من السباع و وجوه الصید بها.
الباب الخامس عشر: احاسن ما قیل فی طرد کل صنف من وحش و طیر.
الباب السادس عشر: وجوه ماکل الصید طبیخا و شواءا و قریدا و مملوحا و غریضا و ما تختار و یستطاب من ذلک فی اصنافه.
الباب السابع عشر: ما فی لحومه من خاصه ضرر و نفع.
الباب الثامن عشر: ما یستدفع به مضارها.
الباب التاسع عشر: ما فی جلودها و عظامها من الخواص و الالات التی ینتفع باستعمالها.
الباب العشرون: امساک الجارح و الضاری و اطلاقها و المختار للملوک و الاتباع من ذلک .
الباب الحادی و العشرون: اختیار الاوقات و الطوالع علی مذهب المنجمین.
الباب الثانی و العشرون: الصید بالخیل مجاوده و ما قیل فی ذلک من الاشعار.
الباب الثالث و العشرون: وجوه الصید بالرمی و السهام و النبل و ضروب منه مختاره.
الباب الرابع و العشرون: الصید بالدبق و الفخ و ما قیل فی ذلک.
الباب الخامس و العشرون: الصید بالحباله و ما قیل فیه.
الباب السادس و العشرون: الصید بالزبا و ما قیل فیه.
الباب السابع و العشرون: الصید بمعاناه الرجال الطراد و ما قیل فی ذلک.
الباب الثامن و العشرون: صید البحر و ما قیل فیه من ذلک و المذموم من مواضعه.
الباب التاسع و العشرون: صید الجزایر و ما قیل فیه.
الباب الثلاثون: الصید بالجلاهق و ما قیل فیه و ذکر انواع کثیره من الطیر و ما قیل من مستحسن الشعر فی ذلک.
نک: کشف الظنون، ۲/ ۱۴۵۹ و ۱۷۰۴؛ هدیه العارفین، ۲/ ۴۰۱؛ ذریعه، ۲۱/ ۷۸.
ماخذ فهرست: جلد ۲۰، صفحه ۳۳۲-۳۳۳.
آنچه در باب صید حیوانات در اخبار و امثال و کتب فقهی مذکور است در ضمن ۳۰ باب مختصر در کتاب حاضر گرد آمده است.