حمد بیحد حکیمی را که به صباح از حقه سپهر قرص یاقوتی مهر برآرد و به نمونهای از آن مداوا علت سودا از طبع زمان بردارد و صلات صلوات بر آن طبیب کاینات که موجزی از معالجاتش بیماران جهالت را به قانون شفا به منهاج دوا راه نمود...
... خشخا شینه خواب آورد و باه افزاید و به بزفه و زکام و نزله را نیکست، قولنج آورد و صاحب مزاج سرد را زیان دهد، به گوارشهای مسهل اصلاح آن باید کرد.
کتابت در رکاب نواب میرزا شاه ابوالمهدی در راه دارالسلطنه اصفهان در قریه محمودآباد یزد نگاشته.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
عناوین و نشانیها و جدولها و اشکال هندسی به شنگرف.
تیماج مشکی.
1
1
1
1
1
1
1
2
تمامی رسالهها تصحیح شدهاند.
بین رساله اول و دوم نسخههای پزشکی پراکنده به عربی و فارسی و اشعاری از محمدحسین آشوب، سعدی، هاتف، منصور، صالح، ملک حسن، کمال، طاهر، هندو، امام علی (ع)، مهجور، ابوعلی، بهاءالدین محمد، رکنالدین مسعود، ابوالفرج، و فایدهای در وفیات ائمه و مطالبی در وجوب عصمت ائمه و امام شناسی و مطالبی در برآورده شدن حاجات و نامه محمد نجار به خان گیلان و جواب وی و یادداشتی به نقل از تفسیر ملا حسین کاشفی.
بین رساله سوم و چهارم یادداشتی در رب الراوند به خط یسین بن محمد امین حفید افندی به سال ۱۲۵۳ق. در تبریز و چند نسخه پزشکی پراکنده.
بین رساله چهارم و پنجم چند یادداشت پراکنده پزشکی و یادداشتی به خط عبدالوهاب بن محمد رفیع آهی سرهنگ فوج ۱۳ اصفهان به سال ۱۲۸۱ق. در گرگان و در خدمت میرزا علیاکبر جراح باشی.
بین رساله پنجم و ششم یادداشتی در چوب چینی.
بین رساله ششم و هفتم مقاله سوم از کتابی پزشکی در ذکر برخی از داروهای مرکب که احیانا به آن حاجت افتد و در هفت باب آ«ده است (۸۴پ - ۸۷ر) و چند جدول در نبض و حجامت.
بین رساله هشتم و نهم یادداشت مفصلی به نقل از هشت بهشت بدلیسی در ذکر بنای معبد ایاصوفیا در چهار گفتار آمده است (۱۳۱پ - ۱۳۸ر) و بین تمامی رسالههای دیگر نیز یادداشتهای بسیاری پزشکی و نجوم دیده میشود.
تصحیح رسالهها با حاشیهنویسی متفرقه بیشتر در پزشکی.
یک مقدمه و پنج تدبیر مقاله اول به شرح زیر است:
مقدمه: در بیان شناختن هوا.
تدبیر اول: در وجوب مراعات در سفر.
تدبیر دوم: در بیان کیفیت سلوک در سفر حر (گرما).
تدبیر سوم: در بیان کیفیت سلوک در سفر برد (سرما).
تدبیر چهارم: در طریق حفظ مزاج از آبهای مختلف.
تدبیر پنجم: در ذکر بادهای مختلف.
۱۵ تقویم مقاله دوم به شرح زیر است:
تقویم اول: در ذکر اقسام نانها، در ۲۰ خانه.
تقویم دوم: در ذکر اقسام آبها و مایتعلق بها، در ۱۸ خانه.
تقویم سوم، در ذکر شرابهای مسکر و غیرمسکر، در ۲۱ خانه.
تقویم چهارم: در ذکر گوشتها، در ۲۴ خانه.
تقویم پنجم: در ذکر اعضای حیوانات، در ۱۱ خانه.
تقویم ششم: در انواع ماهی و آنچه از آن ترتیب کنند، در ۴ خانه.
تقویم هفتم: در بیان مطبوخات، در ۱۹ خانه.
تقویم هشتم: در ذکر کامها و آحارها، در ۱۴ خانه.
تقویم نهم: در لبنیات، در ۵ خانه.
تقویم دهم: در ذکر تخم مرغ و آنچه از آن سازند، در ۴ خانه.
تقویم یازدهم: در ذکر سبزیجات، در ۳۸ خانه.
تقویم دوازدهم: در ذکر توابل، در ۱۲ خانه.
تقویم سیزدهم: در ذکر میوهها، در ۲۲ خانه.
تقویم چهاردهم: در ذکر میوههای خشک، در ۲۲ خانه.
تقویم پانزدهم: در ذکر حلواها و شیرینیها، در ۱۵ خانه.
ماخذ فهرست: جلد ۲۰، صفحه ۶۳- ۶۴.
نسخهای ناشناخته از این رساله در فهرست مرعشی ۱۶/ ۳۲۰ معرفی شده است.
رساله مختصری است در حفظ صحت. مشتمل بر دو مقاله با این عناوین: مقاله اول: در تدبیر مسافران، در یک مقدمه و پنج تدبیر و مقاله دوم در ذکر اغذیه و اشربه مفرده و مرکبه و فواکه و حلاوات و حموضات و بقولات، در ۱۵ تقویم.