نزهه النفوس و الافکار فی خواص الحیوان و النبات و الاحجار
[ نسخه خطی]
/ از: عبدالرحمن بن ابیبکر بن داود حنبلی دمشقی
، تاریخ کتابت: قرن ۱۰ق (جزء دوم).
1
2
1
2
(ج۱): المعالجه به احد من برادته... ابهل من اسماء ثمر شجر العرعر...
(ج۱): ... خیر من اسماء الذهب و سیاتی فی حرف الذال؛ تم جزو الاول من نزهه النفوس...
(ج۲): بسمله باب حرف الدال و فیه فصلان الفصل الاول فی خواص الحیوان... .
(ج۲): ... غواص من اسماء النوشادر و سیاتی فی حرف النون و الله اعلم. تم الجزء الثانی بحمدالله و عونه و حسن و توفیقه.
نوع خط:
جزء اول: نستعلیق، جزء دوم: نسخ.
3
جزء اول و دوم نسخه جابهجا صحافی شده و شماره خورده است بدین ترتیب که جزء اول از ص ۴۱۴ - ۶۹۹ از کلمه «ابتهل» تا «خیر» و جزء دوم از ص ۱ - ۴۱۳ از کلمه «داک» تا «غواص».
1
3
بر پشت برگ آغاز (جزء دوم) تملک مهدی و نیز تملک جعفر بن علی تبریزی و نیز چند تملک پاک شده موجود است. در ذیل رقم جزء اول تملکی است مورخ ۱۳۲۳ق.
سجع مهر مهدی «یا امام محمد مهدی»؛ سجع مهر جعفر بن علی تبریزی «محمد جعفر مورخ ۱۲۰۸» و سجع مهر یاعلی...
فصل اول: در خواص حیوان و آن مشتمل بر چهار «نوع» است. نوع اول: حیوانات اهلی و وحشی. نوع دوم: پرندگان. نوع سوم: گزندگان و حشرات. نوع چهارم: آبزیان. فصل دوم: در خواص اشجار و نبات و احجار. نوع اول: در اشجار. نوع دوم: در گیاهان بدون ساقه. نوع سوم: در معادن و احجار.
نک: الاعلام، ۳/ ۳۰۰.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۲۴، صفحه ۱۵۶ - ۱۵۷.
فرهنگنامهای است در بیان نام انواع حیوانات و نباتات و احجار و بیان خواص آنها به ترتیب حروف الفبا مشتمل بر ۳۲ باب. بدین تفصیل که هر باب اختصاص به یک حرف دارد و هر حرف در دو فصل برگزار گردیده است. مولف در هر باب ذیل عناوین یاد شده مصادیق هر عنوان را به ترتیب الفبا ذکر و به بیان خواص هر یک میپردازد. نام این کتاب در کشف الظنون و ایضاح المکنون دیده نشد. زرکلی در اعلام سه نسخه دیگر از این کتاب نام برده: یکی در دارالکتب قاهره، دیگری در خزانه تیمور و سوم در کتابخانه فیض الله.