عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
۱۰-۳۹۹۸
فارسی
اعجوبه و محجوبه
[ نسخه خطی]
/ از: حامد بن فضل‌الله بن مجد سرخسی
، تاریخ کتابت: قرن ۹ - ۱۰ق.
۷۶ برگ، ۱۷ سطر
؛وزیری کوچک.
اخیرا آقای سید علی آل داود گزینه‌ای از این کتاب را به عنوان «ضمیمه شماره ۶ نامه فرهنگستان» به چاپ رسانیده است. و کل کتاب به تصحیح ایشان جزء آثار در دست نشر کتابخانه مجلس قرار دارد.
1
2
2
بسمله شکر و منت خدایرا که به کمال و نوال و فرط ... تا ذات اعجوبه نماء انسان آینه مصقول آمد ... پس بهحکمت نامنقضی بعضی از آدمیان را برگزید.
حق تعالی و تقدس جمیع خلایق را بر قناعت و شکر و توکل، توفیق رفیق گرداناد و الحمدلله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا و صلی الله علی محمد و آله اجمعین.
انجام موجود: و از قربت و الفت، انفتی داشتی ناگهان شاهی با چند مرد تیغ زن قصد وی کرده.
نوع خط:
تزئینات جلد:
نوع کاغذ:
نستعلیق.
تیماج زرد فرسوده.
سمرقندی.
3
1
به هنگام صحافی مجدد جابجایی‌هایی در نسخه صورت گرفته و به همان ترتیب شماره خورده بود که مجددا مرتب گردید.
فهرست ملک نسخه‌ای با شماره ۱/ ۶۲۷۶ از این کتاب ارائه می‌کند با آغازی غیر از آغاز نسخه جای سخن، و چون بدان مراجعه شد روشن گردید که اشتباه از فهرست‌نویس بوده و مغایرتی در کار نیست.
این کتاب مشتمل بر مقدمه و ده باب و بیست حکایت است. اینک ابواب کتاب: باب اول: در صفت معدلت و انصاف، باب دوم: در صفت حلم و وقار، باب سوم: در اقامه سیاست بعد از تفتیش، باب چهارم: در ستودن شجاعت و رجولیت، باب پنجم: در بیان سماحت و سخاوت، باب ششم: در مدح ثقت و امانت، باب هفتم: در منع رشک و حسد، باب هشتم: در کتمان سر از زنان، باب نهم: در تجنب از صحبت اشرار، باب دهم: در ذکر توکل و قناعت.
نک: منزوی، ۲/ ۱۵۴۱؛ ملک، ۹/ ۳۰۲؛ مجله سخن، ۱۱/ ۵۶۵.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۴، صفحه ۱۵۵ - ۱۵۷.
کتابی است در مواعظ و حکمت و امثال که در قالب داستان سرایی تحریر شده و در عین شیوایی از صناعات ادبی نیز خالی نیست. مطالب این کتاب از زبان دو کنیزک به نامهای «اعجوبه» و «محجوبه» که از پادشاه مصر ربوده شده‌اند به شیوه مجابات پرداخته شده است که در محفل انس بر پادشاه ایران «ملک سماح» فرو می‌خوانده‌اند. بدین ترتیب که در آغاز هر باب، ملک سماح پرسشی را آغاز می‌کند. ابتدا اعجوبه و پس از آن محجوبه در پاسخ ملک، داستانی مناسب حال و مقام می‌پردازند. مولف، کتاب را به نام قزل ارسلان مظفرالدین اوزبک (۶۰۷ - ۶۲۲) آخرین پادشاه اتابک آذربایجان نگاشته است. شایان ذکر اینکه، به گفته مولف در مقدمه، مادر وی به نام کاتبه سرخسی صاحب آثار داستانی به نامهای مفرح القلوب و مسره الارواح و مفتاح الفلاح بوده که آنها را به دیگر اتابکان آذربایجان اهدا کرده است، ولی در فهارس قابل دسترس نامی از این کتاب دیده نشد. نویسنده‌ای ناشناس گزینه‌ای از این کتاب به نام تحفه ترتیب داده و به نصرت‌الدین احمد (۷۳۳ - ۶۹۶) از اتابکان لرستان اهدا کرده است. این تحفه به تصحیح مرحوم دانش‌پژوه به سال ۱۳۳۹ خورشیدی به سرمایه بنگاه ترجمه و نشر کتاب چاپ شده است. تاکنون بیش از دو نسخه از اعجوبه و محجوبه نمی‌شناسیم: یکی نسخه جای سخن و دیگری نسخه کتابخانه ملک که نقص بسیار دارد.
اخلاق
۲۲۲
ط
ایران
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
26-00445.pdf
MF
130960
1
Y (بله)
