بسمله الحمدلله الذی انزل علی عبده الکتاب و اوضح لنا فیه طرق الصدق و الصواب.
انجام موجود: شرح آزادی ما در همه جا میگویند بجز از خانه صیاد که نبود خبری.
از گویندگان و نویسندگان عصر فتحعلیشاه که از دیگر آثار وی تحفه الحرمین (سفرنامه حج) و احسن القصص است.
رقم کاتب ندارد.
نوع خط:
تزئینات جلد:
نوع کاغذ:
نستعلیق.
تیماج مشکی.
فرنگی.
نک: الذریعه، ۹/ ۱۰۷۰ و ۱۹/ ۳۱۳ و ۲۳/ ۲۹۶؛ فهرست آستان قدس، ۷.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۴، صفحه ۵۲.
این رساله در دو بخش تدوین یافته: بخش اول: ترجمه کوتاه زندگی و فعالیتهای محمود میرزا قاجار فرزند فتحعلیشاه در دوران حکومت نهاوند (به سال ۱۲۰۰ واندی) و نیز فهرست مولفات وی با نثر متکلف و متملقانه. بخش دوم: انتخابی است از دیوان شعر محمود میرزا قاجار مشتمل بر هزار بیت به ترتیب قصائد، غزلیات، قطعات و رباعیات. نام رساله را محمود میرزا خود بر آن نهاده است. خاوری در این باره چنین میگوید: «خواستم مجموع نتایج طبع همایون را که نظما و نثرا از صد هزار متجاوز است استنساخ نموده ... بخاطر رسید که شاید عمر ناپایدار با من ... سازش نکند ... لهذا از این خرمن جواهر منظوم ... از غزلیات ... مقطعات ... و ترکیببندها ... و رباعیات ... موازی هزار بیت انتخاب نموده درین رساله صریحه العجاله ثبت نمود حسب الاشاره والا مسمی به مهر خاوری نمودم».