حدیقه المومنین (ج۱) = شرح المختصر النافع = الشرح الصغیر
[ نسخه خطی]
/ از: سید علی بن محمدعلی طباطبایی اصفهانی کاظمی حائری مشهور به «صاحب ریاض»
: کاتب: علی بن سلطان
، تاریخ کتابت: ۱۲۲۱ق.
۲۶۷ برگ، ۱۹ سطر
؛خشتی.
1
2
«بسمله، الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی خیر خلقه محمد و آله الطاهرین کتاب الطهاره و ارکانه اربعه الاول فی المیاه و النظر فیه فی المطلق و المضاف و الاسئار؛ اما المطلق و هو ما یستحق اطلاق الاسم من غیر اضافه فهو طاهر فی نفسه مطهر له و لغیره بالکتاب و السنه و الاجماع ...».
«... و فی کلام جمع الاجماع علیه لکن فی دیه الخطا خاصه و یلحق بها دیه العمد علی الاظهر الاشهر خلافا للحلی فحص الحکم بدیه الخطا و لنادر فنفاه ایضا و هما لا سیما الثانی ضعیفان جدا و الحمدلله رب العالمین».
محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «قد فرغت من تسوید هذا الکتاب بعون الملک الوهاب فی یوم ثلثا سبع عشر من شهر صفر المظفر سنه ۱۲۲۱ق احدی و عشرن و مائتان بعد دلف من الهجره النبویه صلی الله علیه و آله و سلم علی ید الحقیر الفقیر الی رحمه رب العالمین، ابن سلطان ع ل ی، این نوشتم تا بماند یادگار من نمانم خط بماند یادگار، هر که خواند دعا طمع دارم زانکه من بنده گنه کارم».
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عنوانها و نشانیها قرمز و مشکی (برخی نانوشته)؛ اندازه متن: ۱۵*۹سم.
فرنگی آبی روشن و سبز مغز پستهای.
تیماج مشکی.
2
1
این نسخه در حاشیه تصحیح و مقابله گردیده است، نشان «بلغ» در برخی حواشی آمده است. حاشیه نویسی ناچیزی در هامش به عربی و ندرتا به فارسی با نشانهای «ع، ل، ق و ...» دارد.
در انجام ابیاتی فارسی با مطلع: من فراموش کنم هر چه بود الا تو عشقبازی نکنم در دو جهان الا تو، و نیز یک تاریخ تولد مربوط به سال ۱۲۲۴ق آمده است.
1
در آغاز نسخه چند فرع فقهی به فارسی، نیز تملک «حسن بن تقی بن محمدحسین نجفآبادی» دیده میشود.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۸۹ - ۲۹۰.
شرحی مزجی و استدلالی بر کتاب فقهی المختصر النافع اثر ماندگار ابوالقاسم نجمالدین جعفر بن حسن بن یحیی هذلی حلی مشهور به «محقق حلی» (د. ۶۷۶ق) است و به نظر میرسد وی آن را پس از شرح کبیر خود بر آن کتاب، با عنوان ریاض المسائل و حیاض الدلائل و در اختصار آن نوشته است و در بحث عبادات مسلک احتیاط را پیموده است؛ کما اینکه مرحوم آقا بزرگ تهرانی دربارهی این اثر مینویسد: «شرح المختصر النافع الصغیر المختصر من الکبیر ... سلک فی باب العبادات منه مسلک الاحتیاط لیعم نفعه». نسخهی حاضر جلد نخست، شامل شرح کتاب الطهاره، کتاب الصلوه، کتاب الزکوه، کتاب الصوم و الاعتکاف، کتاب الحج و کتاب التجاره است و جلد دوم آن به شمارهی «۴۹۰» در همین فهرست معرفی میگردد. نسخههایی از این شرح در کتابخانهی عامرهی مجلس موجود است و از آن جمله میتوان به نسخههای جدید به شمارههای «۹۶۰۸»، «۵۶۸ط»، «۳۹۰ط» و «۹۶۰۱» اشاره نمود. از این اثر نسخه چندی نیز در سایر کتابخانههای هست که علیرضا قرهبلوط در معجم التاریخ (ج۳، ص ۲۱۱۶) گزارشی از آنها بدست داده است. این اثر با تحقیق سید مهدی رجائي در سال ۱۳۶۸ش/۱۴۰۹ق در ۳ جلد از سوی کتابخانهی آیتالله العظمی مرعشی (ره) منتشر شده است.