/ از: شرفالدین ابوحفض (ابوالقاسم) عمر بن علی بن مرشد حموی مصری سعدی صوفی مشهور به «ابن فارض» و «سلطان العاشقین»
: کاتب: [علی بن احمد حسینی میلانی]
، تاریخ کتابت: سال ۱۳۱۱ق.
۷۳ (۴۸ب - ۱۲۰ب) برگ، ۱۷ سطر.
باید افزود که این دیوان نخستین بار در سال ۱۲۴۷ (یا ۱۲۵۷ق) در حلب، سپس در سالهای ۱۲۷۵، ۱۳۰۱، ۱۳۱۰، ۱۳۵۳ و ۱۳۸۲ق در قاهره پس از آن در بیروت به چاپ رسیده است. این اثر همچنین در سال ۱۸۷۴م همراه ترجمهی لاتین (طلیانی) در مطبعهی محمد ابوزید - قاهره و نیز بخشی از دیوان وی (قصیده تائیه کبری) همراه ترجمهی آلمانی آن توسط هامر پورگشتال در سال ۱۸۵۴م در وین منتشر شده است.
1
2
«بسمله، الحمدلله الذی اختص حبیبه الاسنی مقام قاب قوسین او ادنی و قرن ... قال الفقیر المعترف بذنبه ... علی سبط الشیخ عمر بن الفارض ... نظرت فی دیوان شیخنا ... فرایت النساخ جهلوا بعض کلامه و ما عرفوه و اشتبه علیهم ... فاستخرت الله تعالی و استعنت به من تحریر هذه النسخه المبارکه ... و اخبرنی الشیخ ابوالقاسم المنفلوطی عند ما حضر من منفلوط الی القاهره فی بعض سنه ثلاثین و سبعمائه ان النسخه المذکوره موجوده عنده الان ...».
«دار السلام الیها قد وصلت اذا من سبل ابواب ایمانی و اسلامی، یا ربنا ارنی انظر الیک بها عند القدوم و عاملنی باکرامی».
محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب (مستنسخ عنه): «تمت هذه النسخه الشریفه سنه ۱۱۰۸هجری روز پنجشنبه».
تاریخ ۱۱۰۸ق در انجام نسخه قاعدتا مربوط به نسخهای است که نسخه از روی آن استنساخ گردیده است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
شکسته نستعلیق.
عنوانها و نشانیها مشکی؛ اندازه متن: ۱۸*۱۱سم.
فرنگی روسی نخودی نازک آهار مهره شده.
2
این نسخه به ندرت در هامش تصحیح گردیده است (۵۴الف).
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۶۲ - ۲۶۴.
دیوان ابن فارض دارای مضامینی عرفانی و صوفیانه است که با مقدمهای به نثر از سوی سبط (= نوهی دختری) ابن فارض، شیخ علی، به نقل از فرزند ابن فارض، یعنی جمالالدین محمد یا کمالالدین محمد هنگام قرائت آن اشعار نزد وی، آنها را در این دیوان جمعآوری نموده است. از دیوان ابن فارض در کتابخانهی عامرهی مجلس، نسخههای چندی موجود است و از آن جمله میتوان به نسخهی جدید به شمارهی «۱۶۴۷۷» اشاره نمود و همچنین از قصائد مشهور عرفانی وی با عناوین القصدیه الخمریه و نیز القصیده التائیه نسخههایی در این کتابخانه موجود است که در مجلدات مختلف فهرستهای این گنجینهی ارزشمند، معرفی شده است. این دیوان به جهت مضامین عالی و عمیق عرفانی آن دارای نسخ متعددی در کتابخانههای ایران و سایر کشورهای جهان میباشد که گزارشی اجمالی در حدود ۱۰۰ نسخه را میتوان در کتاب ارزندهی معجم التاریخ (ج۳، صص۲۲۸۰ - ۲۲۸۱) مطالعه نمود.
/ مصلحالدین (عبدالغفور) محمدبن صلاحالدین بن جلالالدین انصاری عبادی ملتوی سعدی لاری شیرازی مشهور به «مصلحالدین لاری»