<ال>فواید الضیاییه فی حل مشکلات الکافیه = شرح الکافیه لابن الحاجب = شرح ملا جامی
[ نسخه خطی]
/ از: ابوالبرکات نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد دشتی اصفهانی شیرازی هروی نقشبندی متخلص به «دشتی» و «جامی»
، تاریخ کتابت: سدهی ۱۲ق.
(۲ب - ۱۵۴الف) برگ، ۱۹ سطر.
باید افزود که شرح جامی در سالهای ۱۲۵۷ در استانبول، در سالهای ۱۲۶۵، ۱۲۷۱، ۱۲۷۴، ۱۲۷۵، ۱۲۸۰، ۱۲۸۲، ۱۲۹۵، ۱۲۹۷، ۱۳۱۴، ۱۳۱۸ و ۱۳۲۳ق در تهران، در سالهای ۱۲۶۷، ۱۲۷۴، ۱۲۸۸ و ۱۳۱۰ق در تبریز، در سالهای ۱۲۸۲ و ۱۳۰۷ق در لکهنو، در ۱۲۹۳ق در گانپور، در ۱۲۷۶ و ۱۲۸۷ق در بمبئی، در ۱۲۹۴ و ۱۳۴۰ و ۱۲۸۷ق در بمبئي، ۱۲۹۴ و ۱۳۴۰ق در قاهره، در سال ۱۸۹۰م در قازان و جز آنها، برخی به صورت سنگی و برخی دیگر، حروفی (سربی) منتشر شده است.
1
2
«بسمله، الحمد لولیه و الصلوه علی نبیه و علی آله و اصحابه المتادبین بادابه؛ اما بعد فهذه فواید وافیه بحل الکافیه للعلامه المشهور فی المشارق و المغارب الشیخ ابن الحاجب ... نظمتها فی سلک تقریر و سمط التحریر للولد العزیز ضیاءالدین یوسف حفظه الله سبحانه عن موجبات التلهف و التاسف ...».
«المفتوح ما قبلها تقلب الفا کقولک فی اضربن اضربا تشبیها لها بالتنوین فان التنوین ... اللهم اجعل خاتمه امورنا خیرا و لاتلحق بنا من تبعه شرورنا خیرا او اجعل ... صل علی من کلمه شفاعته فی ... و علی آله و اصحابه و علی اولاده و علی من تبعهم من زمره احبائه؛ قد استراح من نکد الانتهاض لنقل هذا الشرح من سواد الی البیاض العبد الفقیر عبدالرحمن الجامی وفقه الله سبحانه ... ضحوه السبت الحادی عشر من رمضان المنتظم فی سلک شهور سنه سبع و تسعین و ثمانمائه الهجره النبویه؛ تم».
کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
نسخ.
عنوانها و نشانیها مشکی و قرمز؛ اندازه متن: ۵/۱۵*۱۰سم.
فرنگی نخودی ضخیم.
2
1
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است و حاشیهنویسی زیادی در برگهای نخست دارد که تفصیل برخی از آنها، پیشتر از نظر گذشت.
بخشی دیگر نیز تعلیقاتی به عربی است که با نشانهای «عبدالغفور و ...» نشانی دارد و برخی از تعلیقات نیز به زبان ترکی با لهجهی عثمانی است. در انجام چند تاریخ تولد و عروسی و ... مربوط به سالهای ۱۱۵ و ۱۱۵۷ق و ... دارد.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۰۷ - ۲۰۹.
از شروح مشهور کتاب الکافیه فی النحو، و به تعبیر دقیقتر کتاب کافیه ذوی الادب فی علم کلام العرب، تالیف ابوعمر و جمالالدین عثمان بن عمر صعیدی مصری مالکی نحوی مشهور به «ابن حاجب» (د. ۶۴۶ق) است که جامی آن را در ۱۱ رمضان سال ۸۹۷ق به نام پسرش ضیاءالدین یوسف، گویا در هرات به انجام رسانده است و به تعبیر حاجی خلیفه «لخص فیه ما فی شروح الکافیه من الفوائد علی احسن الفوائد و الکملها مع زیادات من عنده سماه الفوائد الضیاییه و هو المتداول تالیوم و فی شانه اعتناء عظیم». این شرح که در السنه، به شرح ملاجامی نیز شهرت داشته است، به جهت اهمیت آن بیان مباحث نحوی در زبان و ادبیات عرب، مورد توجه بسیاری از دانشمندان علوم ادبی قرار گرفته و صدها سال در مدارس به عنوان کتاب درسی دانشجویان علوم اسلامی در عراق، هند، ایران و افغانستان تدریس میشده است و بر آن تعلیقات و حواشی متعددی نوشتهاند که حاجی خلیفه به برخی از آنها اشاره نموده و نسخههایی نیز از برخی حواشی در این کتابخانه موجود است. از این شرح در کتابخانه، نسخههای متعددی موجود ا ست که از آن جمله میتوان به نسخههای جدید به شمارههای «۹۶۹۵»، «۸۳۶۴»، «۸۷۲۷»، «۳۲۹ط»، «۳/۱۰۵۴۲»، «۳۰۱ط»، «۲/۸۵۱۵»، «۸۱۶۲» و «۱۸۲۰۸» اشاره نمود.
/ ابواللیث محرم بن ابوالبرکات محمد بن عارف زیلی سیواسی قسطمونی صوفی خلوتی
حاشیه الفوائد الضیائيه = حاشیه شرح الکافیه لابن الحاجب = حاشیه علی الجامی