عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
۱۰-۳۶۶۲
ota
<ال>مصرح فی شرح الامثله المسرح
[ نسخه خطی]
/ از: مصلح‌الدین (عبدالغفور) محمد بن صلاح‌الدین بن جلال‌الدین انصاری عبادی ملتوی سعدی لاری شیرازی مشهور به «مصلح‌الدین لاری»
، تاریخ کتابت: سده‌ی ۱۲ق.
۴۶ (۹۲ب - ۱۳۷الف)، ۲۱ سطر.
1
2
«بسمله، الحمدلله الذی جعل الصیغه سببا لمعرفه علوم العربیه و باعثه الی تقنن عبارات علوم الادبیه و سلما الی العلوم الکلامیه و الشرعیه ... و بعد فانی شرحت امثله الصیغه شرحا جامعا و التقطت فیه فواید لاتعد ... اعلم انه یلزم للطالب ان یعرف الکلمات الترکیه کما یعرف الکلمات العربیه و لا یجوز للطالب ترکهما و لا ترک بعضهما ... من اراد ان یعرف الامثله المختلفه و المطرده باللسان الترکی فلینظر الی هذا الشرح و رایت کثیرا من طلبه العلم لایعرف بالکلمات الترکیه و یظن ان الکلمات توجد فی لسان العرب فقط و لا توجد فی السنه الترکیه و هذا الظن فاسد و باطل ...».
«... الجواب نه فعلم من جوابه الشریف بین معنی فعل التعجب فرق یعنی فی معنی احدهما تعجب یردم اتدی و الاخر عجب یردم اتدی فاشکل علینا ان لفظه نه فی الاول و الثانی و النسخ اللتی راینا مختلفه، قال الفقیر الی رحمه ربه القدیر ... الحمدلله علی التمام و للرسول علیه افضل الصلوه و السلام؛ جمعه عبده[ه] الفقیر مصلح الدین؛ تمت».
کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
نسخ.
عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۸*۱۷سم.
فرنگی نخودی ضخیم.
2
این نسخه در حاشیه به ندرت تصحیح گردیده است.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۱۸۲ - ۱۸۳.
کتابی نسبتا مبسوط و ارزشمند به زبان عربی در بیان صیغه‌ها و امثله‌ی مختلف زبان ترکی با لهجه‌ی عثمانی است که همچون سبک، سیاق و باب‌بندی معمول کتب نحوی و صرفی در ادبیات زبان عرب، در طی چند فصل نگارش یافته است؛ با بررسی عبارات پایانی اثر، به نظر می‌رسد شرح رساله‌ی امثله مختلفه باشد که دو نسخه از آن در کتابخانه‌ی آیت‌الله مرعشی (ره) در قم به شماره‌های «۶۶۳۹» و «۱۰۸۲۲» موجود است؛ باید دانست که گردآورنده‌ی این اثر، در انجام نسخه، خود را «مصلح‌الدین» نامیده است؛ که با توجه به برخی آثار دیگر در این مجموعه‌ی نفیس، به ظن قوی متاخم به یقین، بایستی وی همان مصلح‌الدین لاری بوده باشد که گویا به دلائل مذهبی، پس از به قدرت رسیدن صفویان شیعی در ایران در سال‌های نخستین سده‌ی ۱۰ق به دربار عالی باب عثمانی رهسپار استانبول و به سلطان سلیمان قانونی (۹۲۶ - ۹۷۴ق) پناهنده گردید. وی در دیباجه‌ی کتاب، از دانشجویانی که آگاهی چندانی از تصریف کلمات و صیغه‌های مختلف آن در زبان ترکی، ندارند، به شدت انتقاد نموده و آنان را برای مطالعه‌ی بیش‌تر در آشنایی با زبان ترکی، ترغیب می‌نماید. وی در میان اثر خویش نیز (برگ ۱۱۰ب) درباره‌ی این شرح و سایر آثار مرتبط خود با اثر مورد بحث، سخن به میان آورده و می‌نویسد: «و ان اردت زیاده التفصیل فلینظر لشرحنا تطویل الاقوله فی شرح الامثله و قد شرحنا امثله الصیغه اولا فسمیناه تطویل الاقوله فی شرح الامثله ... لانه کان طویلا جدا ثم اختصرنا فصار قلیلا جدا و سمیناه تحصیل الاقوله ...»؛ علی رغم بررسی گسترده‌ی راقم، از نسخه دستنویس این آثار عزیز الوجود و ارزنده، یعنی دو کتاب تطویل الاقوله فی شرح الامثله و دیگری تحصیل الاقوله فی شرح الامثله گزارشی در میان فهارس و منابع موجود، منتشر نشده است.
/ شیخ‌الاسلام محمد بن مصطفی عیشی تیره‌وی مشهور به «بستان‌زاده»
روح الشروح علی المقصود = شرح المقصود لابی حنیفه
۷۳۵۶۰۵
ادبیات عرب - صرف
۴۴۵
/
۶
ک
ایران
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20091104
MF
130960
1
Y (بله)
