عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
۱۰-۳۷۰۱
عربی
تحفه الغریب بشرح مغنی اللبیب = تحفه الغریب فی الکلام علی مغنی اللبیب = شرح مغنی اللبیب لابن هشام
[ نسخه خطی]
/ از: بدرالدین محمدبن ابی‌بکر بن عمر اسکندری مخزومی قرشی مالکی مشهور به ابن دمامینی
، تاریخ کتابت: قرن ۱۳ق.
۲۷۴ برگ؛ تعداد سطر: مختلف، میانگین ۲۳
؛خشتی.
1
1
2
آغاز افتاده: [الباب الاول حرف الباء]... ینفطر به او هو علی اراده النسب ای ذات انفطر کما تقول... و قوله ادب...
آغاز اصل کتاب بر پایه نسخه کتابخانه مرکزی آستان قدس (فهرست: ج۱۲، ص۳۷) به صورت: الحمدلله الذی منح من لسان العرب الایادی الحسنه و جعله کنز الفصاحه فهو مغنی اللبیب... است.
... و لیکن انفصالی من الکلام فی الشرح علی هذا الوجه الحسن و لیکف القلم عن شوطه... و الصلوه علی خاتم النبیین... محمد بدالتمام و مسک الختام و آله و صحبه و مصابیح الظلام و التحیات و الطیبات واصله الیه و الیهم السلام.
کتابت توسط چند نفر و نامعلوم.
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات متن:
نستعلیق، شکسته نستعلیق و نسخ (چند قلم).
فرنگی نخودی.
عناوین و نشانی‌ها مشکی (برخی نانوشته). اندازه متن: ۱۶*۹/۵ سم.
2
1
این نسخه در حاشیه تصحیح و مقابله گردیده است؛ نشان بلاغ «بلغ» در هامش برخی برگ‌ها آمده است.
در آغاز نسخه (۱ب - ۲ الف) پیش‌نویس یک نامه ناتمام به «عمده الحاج... صاحب محترم... حاجی علی» آمده است.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۳۲۰-۳۲۱.
شرحی مشهور و نسبتا مفصل بر کتاب نحوی مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب تالیف جمال‌الدین ابومحمد عبدالله بن یوسف بن احمد انصاری مصری نحوی مشهور به ابن هشام با عنوان «قال - اقول» است که به نام ناصرالدین ابوالفتح احمدشاه بن محمدشاه بن مظفرشاه از پادشاهان هند در سال ۸۱۸ق. تالیف گردیده است و باتوجه به عبارات حاجی خلیفه این شرح بایستی همان شرح اطول (مفصل) ابن دمامینی بوده باشد. محمد عابد الفاسی درباره این اثر می‌نویسد: هو شرح مفید جدا اشتمل علی کثیر من الفواید الادبیه و التاریخیه مما یدل علی اطلاعه الواسع وبراعته الادبیه...» . یاید افزود که ابن دمامینی بر کتاب مغنی اللبیب، سه شرح دارد، یکی شرح مختصر با عنوان «قوله - قوله» است که در مصر تالیف نموده است و آغاز آن چنین است: «الحمدلله الذی لا افتقار الی مغن سواه...» ؛ دومین شرح وی تحفه الغریب نام دارد که در سال ۸۱۸ق. با عناوین «قال - اقول» نوشته است (نسخه مورد بحث)، و سومین شروح نیز شرحی مزجی است که به ایضاح المتن مسما گردیده است و به ظاهر آن نیز در هند (و بقولی در یمن) نوشته شده است که تا حرف الفاء باب اول مغنی را داراست و گویا به جهت درگذشت شارح، ناتمام مانده است و به قول حاجی خلیفه: «لم یکمل و لو کمل لکان احسن الشروح کلها». از تحفه الغریب دو نسخه جدید در این کتابخانه عامره به شماره‌های ۸۵۸۱ و ۱۸۵۴۰ نگهداری می‌گردد. از این شرح نسخه‌های متعددی را نیز قره بلوط در معجم التاریخ (ج۴، صص ۲۴۹۴-۲۴۹۵) معرفی نموده است. این اثر نخستین بار در سال ۱۳۰۵ق. در قاهره به چاپ رسیده است. جالب است بدانیم که براساس نوشته برخی مصادر همچون بغیه الوعاه، بدرالدین محمد دمامینی، از راه کسب روزگار می‌گذرانید و شرکت بافندگی بزرگی در قاهره تاسیس نمود، ولی آتش گرفت و زیان بسیاری بدو رسید؛ وی از آنجا به صعید (پرت سعید فعلی) گریخت. طلبکاران در پی وی رفتند و بخواری او را بقاهره برگردانیدند، شیخ تقی‌الدین بارزی سرا مکاتبه نمود و در نتیجه کار او اصلاح شد!
ادبیات عرب - نحو
۵۰۲
ک
ایران
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
20100306
MF
130960
1
Y (بله)
