<ال>مختصر فی شرح التلخیص = مختصر المعانی فی شرح تلخیص المفتاح = شرح تلخیص المفتاح = المختصر للسعد علی التلخیص = تلخیص المعانی
[ نسخه خطی]
/ از: ابوسعید سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی حنفی مشهور به «ملاسعد تفتازانی»
، تاریخ کتابت: اوایل سدهی ۱۴ق.
۲ (۵۷ب - ۵۸ب) برگ، ۱۷ سطر.
این اثر نخستین بار در سال ۱۲۲۸ق در کلکته با مقدمهی انگلیسی، سپس منفردا در سال ۱۲۵۹ق در استانبول و سپس همراه برخی کتب ادبی دیگر در سال ۱۳۱۷ق در بولاق و جز آن به صورت سنگی به چاپ رسیده است و همچنین این اثر یک بار نیز به اهتمام رضا لطفی و محمدعلی محمدی به صورت حروفی یا سربی در سال ۱۳۷۴ق در تهران منتشر گردیده است.
1
2
«بسمله، نحمدک یا من شرح صدورنا لتلخیص البیان فی ایضاح المعانی و نور قلوبنا بلوامع التبیان... و بعد فیقول الفقیر الی الله الغنی ... قد شرحت فیما مضی تلخیص المفتاح...».
«... و معول رجاء الامال و مثوی العظمه و الجلال... ملاذ ارباب الفضائل و عون الاسلام و غوث الانام بالنبی و آله علیه و علیهم السلام...» افتاده.
کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
نستعلیق.
عنوانها و نشانیها مشکی؛ اندازه متن: ۱۳*۷سم.
فرنگی سفید نازک آهار مهره شده.
2
1
حاشیه نویسی اندکی میان سطور به زبان ترکی با لهجهی عثمانی دارد.
این دو برگ به عنوان الحاقی از نسخهی دیگری است و از نظر قطع کاغذ، ۵/۱ سانتیمتر کوتاهتر از باقی برگهاست.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۸۴ - ۸۵.
شرح مزجی تلخیص قاضی جلالالدین ابوالمعالی محمد بن عبدالرحمن قزوینی مشهور به «خطیب دمشق» (د. ۷۳۹ق) کتاب مفتاح العلوم سراجالدین ابویعقوب یوسف بن ابیبکر سکاکی خوارزمی (د. ۶۲۶ق) است که شارح آن را در سال ۷۵۶ق در غجدوان (شهری نزدیک بخارا در ازبکستان) تالیف نموده است. باید افزود که شارح پیشتر در ماه صفر سال ۷۴۸ق در هرات از شرح مطول آن فراغت یافته بود که بعدها به درخواست جمعی از دانشجویان علوم اسلامی، مجددا در سالا ۷۵۶ق شرح مختصری از کتاب تلخیص المفتاح قزوینی نوشته است؛ وی همچنین به سال ۷۸۹ق در شهر سمرقند شرح قسم ثالث مفتاح العلوم قزوینی را به انجام رسانده است. در این کتابخانه نسخههای متعددی از این شرح موجود است که از جمله نسخ جدید آن میتوان به: «۱۴۵۰۶»، «۱۱۳۵۶»، «۱۱۲۶۲»، «۱۰۰۴ط»، «۱۵۱۱۲» و «۸۷۲۶» اشاره نمود؛ ناگفته نماند که در همین جلد از فهرست نیز، چهار نسخه از آن به شمارههای «۴/ ۴۵۸»، «۴۸۵»، «۴۸۸» و «۵۰۹» معرفی گردیده است. همچنین در معجم التاریخ (ج۵، صص ۳۶۶۵ - ۳۶۶۷) گزارشی از نسخههای خطی مختصر المعانی در خارج از کشور ارائه شده است. شایستهی ذکر است که این اثر فقط مشتمل بر بخش مقدمهی کتاب است و شوربختانه باقی آن اثر در این نسخه افتاده است!
/ ابوسعید سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی حنفی مشهور به «ملاسعد تفتازانی»
شرح العزی فی التصریف = شرح التصریف = شرح تصریف الزنجانی