عنوان

بستان العارفین

۱۰-۳۵۵۳

عربی

بستان العارفین

[ نسخه خطی]

/ از: ابواللیث نصر بن محمد بن احمد سمرقندی حنفی

محل کتابت: قریه بکریا

: کاتب: عبدالرحمن بن محمود بن احمد شافعی

، تاریخ کتابت: دوشنبه ۱۹ ربیع الاخر سال ۹۶۷ق.

۸۰ (۲ب - ۸۱الف) برگ، ۱۹ سطر

؛خشتی.

این اثر ابتدا در سال ۱۲۸۵ق در کلکته، سپس در سال‌های ۱۲۸۶، ۱۲۸۹ و ۱۲۹۶ق در استانبول، سال ۱۲۸۹ق در بولاق، سال ۱۳۰۴ق در بمبئي به صورت سنگی؛ همچنین این اثر در هامش تنبیه الغافلین در سال ۱۳۴۴ق در قاهره به صورت سربی منتشر شده است.

1

2

«بسمله، الحمدلله رب العالمین و العاقبه للمتقین و لا ول و لا قوه الا بالله العلی العظیم... قال الفقیه... انی قد جمعت فی کتابی هذا فنونا من العلم ما لا یسع جلهه و التخلف عنه العام و الخاص و سمیته کتاب بستان العارفین مشتملا علی مائه و اثنین و ستین بابا و استخرجت ذلک من کتب کثیره فاوردت فیه ما هو الاوضح للناظر و الراغب الیه و بینت الحجج فیما یحتاج الی الحجه بالکتاب و الخبار... و حذفت اسانید الاحادیث تخفیفا للراغبین فیه و اتماسا لمنفعه الناس... باب الایمان... کره بعض الناس ان یقول الرجل لنفسه انا مومن مطلقا...».

«...لان فیه ادخال السرور علی المومن، ادخل الله علینا و علی اخواننا المومنین سرور و... تمت».

رقم کاتب: «تمت بعون الله و توفیقه علی ید افقر العبید الباسط یدیه بالوصید عبدالرحمن بن محمود بن احمد الشافعی بقریه بکریا فی ضحی نهار الثنین تاسع شهر ربیع الاخر فی شهور سنه سبع و ستین و تسعمائه غفرالله و لوالدیه ... کرمه».

نوع خط:

تزئینات متن:

نوع کاغذ:

تزئینات جلد:

نسخ.

عنوان‌ها و نشانی‌ها شنگرف؛ اندازه متن: ۵/۱۵*۵/۱۰سم.

فرنگی ضخیم نخودی.

مقوایی با روکش کاغذ زرد؛ با عطف و مغزی تیماج قهوه‌ای، دارای لبه برگردان (طبله).

2

1

این نسخه در حاشیه تصحیح شده است. حاشیه نویسی مختصری به نقل از مرشد المتاهلین و حیاه القلوب و ... دارد.

در آغاز نسخه، دو صفحه فهرست مطالب کتاب آمده است. در برگ‌های (۸۱ب - ۸۲الف) فوایدی پراکنده از جمله اشعاری به فارسی با مطلع: دل بدست آور که حج اکبرست از هزاران کعبه یک دل بهترست، کعبه بنیادی خلیلی آزرست دل نظر گاه جلیلی اکبرست. و نیز ابیاتی به ترکی عثمانی با مطلع: اگر یارم بنمله یار اولورسه نه غم بکا عالم اغیار اولورسه و بیتی عربی دیده می‌شود: اله واحد رب تعالی هو الله البدیع الحق الاعلی.

ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۶۴ - ۶۶.

کتابی در اخلاق مشتمل بر احادیث و حکم اخلاقی منقول از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و جمعی از اصحاب و سایر علمان و دانشمندان است که مولف آن را در ۱۶۲ باب نگارش یافته است. باید دانست که این اثر دارای سه نگارش وجیز، وسیط و بسیط است و بنا به گفته‌ی حاجی خلیفه در کشف الظنون (ج۱، ص۲۴۳)، بیش‌تر نسخه‌های موجود در ممالک عربی و روم (عثمانی) همان نسخه‌ی وجیز (صغیر) است که در ۱۵۰ باب می‌باشند. باید افزود که نسخه‌ی حاضر بایستی نسخه‌ی بسیط یا وسیط بستان العارفین بوده باشد، چرا که با نسخ شماره‌ی «۸۳۲۲» و «۸۳۲۳» کتابخانه‌ی دولتی برلین - که دارای ۱۵۹ باب می‌باشد و نسخه‌های «۱۴۳۸» و «۲۵۰۲» کتابخانه‌ی آیت الله العظمی مرعشی (ره) در قم در ترتیب ابواب و تعداد باب‌ها تفاوت دارد. شایسته ذکر است که در ضمن این اثر، از کلام سمرقندی، عباراتی نیز به فارسی کهن آمده که جالب توجه می‌باشد؛ مانند (۵۱الف): «و قال الحکیم بالفارسیه کوذکی ببازی، جوانی بمستی، بیری بستی، خذای را برستی». باید دانست که از این اثر در کتابخانه، دو نسخه موجود است: نسخه‌های شماره‌ی «۱/ ۱۰۶۶۰» و «۳/ ۴۹۷ کریم‌زاده» (منتخب) که در ادامه‌ی همین فهرست معرفی گردیده است. از این اثر نسخه‌های دستنویس متعددی در دست است که علیرضا قره بلوط در معجم التاریخ (ج۵، ص۳۸۲۹) گزارشی از آن‌ها بدست داده است.

/ تقی‌الدین محمد بن پیرعلی بالکسیری برگوی مشهور به «برگلی» و «بیرکلی»

/ نورالدین علی بن سلطان محمد قاری هروی مکی مشهور به «ملاعلی قاری»

/ تقی‌الدین محمد بن پیرعلی بالکسیری برگوی مشهور به «برگلی» و «بیرکلی»

/ محمد بن حسن بوری نکده‌وی رومی

جلاء القلوب

تفسیر آیه (یوم ینفخ فی الصور فتاتون افواجا)

ضوء المعالی لبدء الامالی = شرح بدء الامالی = شرح قصیده یقول العبد

الطمانینه فی الصلاه = معدل الصلاه = تعدیل الارکان

بیان المشکلات علی المبتدئین من جهه التجوید فی القرآن المبین

اخلاق و تصوف

ایران

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

20091013

17-02136.pdf

MF

130960

1

Y (بله)